سلام به همراهان عزیز مجموعۀ برنامه‌ریزی مالی و آکادمی G2O

شرایط لبنان بحرانی است. پوند لبنان اکنون بیش از 18 ماه است که با شتابی فزاینده کاهش یافته و قیمت کالاها و خدمات برای شهروندان سر به فلک کشیده است. از ژانویه 2020 تاکنون پوند لبنان در برابر دلار آمریکا 90 درصد کاهش یافته است.

چنین افت و کاهش ارزشی در نوع خود بی‌سابقه است اما باید توجه داشته باشید که کاهش ارزش پوند در برابر دلار درست در زمانی اتفاق افتاده است که بانک مرکزی آمریکا، فدرال رزرو (Federal Reserve) نیز در حال بی‌ارزشتر کردن دلار با نرخی بی‌سابقه بود. کاهش ارزش پول این کشور در برابر بیتکوین یا طلا حتی وخیم‌تر است.

در نمودار زیر، ارزش پوند لبنان را در برابر بیتکوین مشاهده می‌کنید:

اگر به‌ جای بیتکوین با طلا مقایسه شود، شرایط به آن وخامت نخواهد بود اما همچنان اسفناک است:

می‌توان تمام روز نشست و زانوی غم به بغل گرفت و راجع‌به شرایط بد اقتصادی حرف زد اما بعید می‌دانم فایدۀ چندانی داشته باشد. مردم در تهیۀ نان شب خود مانده‌اند و کاهش ارزش پوند هم فعلاً ادامه دارد.

در روزهای اخیر، ناآرامی‌های اجتماعی در کشور افزایش چشمگیری داشته است. مردم اعتماد خود را به سیستم پولی از دست داده‌اند و به دنبال آن حمله به بانک‌ها افزایش یافته است. وقتی پول کشورتان سقوط می‌کند این اتفاقات رخ می‌دهند.

برای درک بهتر شرایط و ناامیدی مردم، مقدمۀ مقالۀ اخیر باسِم مروه (Bassem Mroue) در اسوشیتد پرس را ملاحظه کنید:

«ابراهیم عرب روزی چند ساعت در آفتاب سوزان تابستان در صف طولانی بنزین منتظر می‌ماند تا برای تاکسی‌اش بنزین بگیرد. این پدر 37 ساله و دارای دو فرزند در ساعت‌هایی که مشغول مسافرکشی نیست، از یک داروخانه‌ در بیروت به داروخانه‌ای دیگر می‌رود تا برای پسر 7 ماهه‌اش شیرخشک پیدا کند؛ هر شیرخشکی. با این‌حال، نوزاد به‌دلیل مصرف شیر بی‌نام و نشان دچار اسهال و استفراغ شدید شده است.

او نگران روزی است که فرزندانش به بیماری جدی دچار شوند. بیمارستان‌های لبنان که روزی از بهترین بیمارستان‌های منطقه بودند اکنون با بحران اقتصادی و مالی کشور  که منجر به ساعت‌ها قطعی برق در روز، کمبود سوخت گازوئیلی برای ژنراتورها و فقدان تجهیزات پزشکی و دارویی شده دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

بعد ار 20 ماه رنج و عذاب بی‌پایان، اکنون واقعیت جدیدی برای 6 میلیون نفر لبنانی رقم خورده است: روزها با فقدان و کمبود گره خورده‌اند- از لوازم یدکی خودرو گرفته تا دارو، سوخت و سایر کالاهای اساسی در کشوری که وابسته به واردات است.

عرب در یکی از روزهای اخیر می‌گوید: «زندگی من قبلاً هم سخت بود و حالا بحران گازوئیل اوضاع را وخیم‌تر کرده. او شغل دومی در یک سوپر مارکت دارد تا بتواند شکم خانوادۀ خود را سیر کند اما قدرت خرید درآمد ماهیانه‌اش به پوند لبنان 95 درصد کاهش یافته است.

این بحران که در اواخر سال 2019 آغاز شد ریشه در ده‌ها سال فساد و سوءمدیریت حزب سیاسی‌ای دارد که  بعد از جنگ داخلی روی کار آمد و کشور را مقروض‌تر کرد و هیچ اقدامی برای تشویق صنایع داخلی به تولید نکرد و در نهایت منجر به وابستگی کشور به واردات تقریباً همۀ کالاها شد.

پوند لبنان سقوط کرده، برداشت و انتقال پول از بانک‌ها میسر نیست و شعله‌های تورم افسارگسیخته همه را در خود می‌سوزاند.

کمبود نقدینگی دولت را در تامین سوخت، برق، و خدمات اساسی فلج کرده است. کمبود دلار نیز واردات تجهیزات‌پزشکی و انرژی را مختل کرده است.»

این وخیم‌ترین اوضاعی است که با تنزل ارزش یک ارز فیات اتفاق می‌افتد. تنها بازارهای اقتصادی نیستند که نابود می‌شوند بلکه ثروت و سرمایه تمام مردم از بین می‌رود. هیچ مقدار توییت، پیشنهاد و کمک اقتصادی این مشکل را حل نخواهد کرد.

تنها راه‌حل این است که شهروندان عادی امکان دسترسی به پول باثبات دیجیتال را به‌دست بیاورند؛ پولی که دولت یا بانک مرکزی آنها، آن را کنترل نمی‌کند. اما تنها اتخاذ یک سیاست پولی باثبات کافی نیست. واضح است که دولت‌ها و بانک‌های مرکزی در تلاش برای افزایش کنترل خود، نظارت آشکاری بر سرمایۀ شهروندان اعمال می‌کنند.

اهمیت مقاومت در برابر سانسور در گذر زمان اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. موقعیت لبنان بسیار ناراحت‌کننده است. خانواده‌هایی که ده‌ها سال برای داشتن رفاه، آزادی و ثروت زحمت کشیده‌اند حالا شاهد نابود شدن تمام آن تلاش‌ها در عرض چند ماه هستند.

من کارشناس مسائل سیاسی لبنان نیستم. وخامت شرایط به‌هیچ‌وجه تنها به‌دلیل یک‌ سیاست پولی بد نیست. اما می‌دانم که مردم لبنان امیدشان را از دست داده‌اند و در وضعیت وخیمی گیر افتاده‌اند. فقط باید امیدوار بود که اوضاع‌شان به‌زودی بهبود یابد.

خواهش می‌کنم برایشان دعا کنید.

تا مطلبی دیگر از سلسله مقالات تخصصی آکادمی تحلیل و ترید G2O خدانگهدار.