تورم، گرانفروشی و کنترل قیمت

13 آبان

سلام و روز بارانی و پاییزی شما خوانندگان و دنبال کنندگان آکادمی سیر تا پیاز به خیر!

رئیس جمهور جو بایدن به تازگی در کنفرانس گلاسگلو ایراد سخنرانی کرد. بعد از سخنرانی، وی به بعضی از سوالات خبرنگاران درباره ی ضعیت تورم پاسخ داد. حالا ما توقع نداریم که یک رئیس جمهور جلوی دوربین بیاید و بگوید که تصمیمات پولی و مالیاتی دولت مستقیما بانی افزایش قیمت ها هستند، اما واقعا انتظار چیزهایی هم که گفته شد نداشتیم.

در جواب سوالات پرسیده شده، رئیس جمهور به این مساله اشاره کرد که افزایش قیمت به خصوص در بخش مواد غذایی مانند مرغ و گوشت، به دلیل گرانفروشی کارخانه ها و توزیع کنندگان است. وی حتی این مساله را بسط داده و ذکر کرد که این کار می تواند نقض قوانین قیومیت (قانونی که برای حفظ رقابت پذیری بازار در آمریکا وضع شده و با انحصاری شدن تجارت مقابله می کند) نیز باشد.

رئیس جمهور ایالات متحده قویا بر این باور است که افزایش قیمت مواد غذایی به این دلیل است که شرکت ها در حال نقض قوانین فدرال و گرانفروشی هستند. بیتکوین می تواند بر اثر همین مساله به قیمت های نجومی می رسد.

در 18 ماه گذشته، اوضاع به هم ریخته، نامطمئن و نا به سامان بوده است. همگان متحدالقول بر این باورند که تورم در سطح بالایی قرار دارد، اما عده ای نیز معتقدند که عامل ایجاد این تورم قرار نیست همیشه پا بر جا باشد و معلوم هم نیست که این وضعیت تا کی قرار است ادامه داشته باشد و بین دسته ی دوم اختلاف نظر حاکم است. ما هم اولین بار است که می شنویم کسی بگوید که دلیل افزایش قیمت مواد غذایی، گرانفروشی است.

برای ما سوال شد که چرا یک رئیس جمهور باید درباره ی افزایش قیمت و گرانفروشی در چنین وضعیتی برای مخاطبان خود سخن بگوید؟ یکی از فرضیه هایی که داریم این است که دولت در حال آماده سازی شرایط برای اجرایی کردن برنامه کنترل قیمت هاست. گرچه هیچ گواهی بر این مدعا موجود نیست. اما برای بررسی صحت آن، نظرات مختلف را مد نظر قرار دادیم.

برای مثال می توان به عملکرد آرژانتین در موقعیت مشابه نگاه کرد. در حال حاضر آن ها در حال دست و پنجه نرم کردن با تورم شدید هستند، پس نیاز دارند تا اقداماتی برای کنترل قیمت ها انجام دهند. پاتریک گیلسپی و خورخه لینا دو روزاریو با بلوملرگ در این زمینه صحبتی داشتند:

“دولت آرژانتین برنامه دارد تا برنامه کنترل قیمت ها را برای 1247 کالای ضروری را اجرایی کند. این اقدام اخیر دولت برای افزایش مشارکت در رای گیری در انتخابات میان دوره ای ماه آینده صورت گرفته است.“

دبیر سازمان تجارت داخلی آقای روبرتو فلتی، به شرکت های مواد غذایی در مذاکرات هفته ی گذشته ی بوینس آیرس گفت که دولت قصد دارد تا بر اساس اطلاعات کسب شده از مسئولانی که نخواستند نامشان فاش شود، برای قیمت ها سقف تعیین کند. در آرژانتین برنامه ای برای کنترل قیمت ها در حال اجراست که بیش از 700 کالا رو زیر نظر دارد و اجاره نمی دهد که قیمت های آن ها به صورت فصلی بالا برود.

منطق حاکم بر برنامه کنترل قیمت ها نیز این گونه توضیح داده شده:

“دولت تایید کرد تا طبق موافقت نامه کنترل قیمت ها که المان های برنماه ی ذکر شده در بالا را نیز در بر دارد، قیمت ها را در سطح واقعی خود در سه ماه پایانی سال نگه دارد. دولت نیز اظهار نگرانی کرد که در سال 2019 حدود 9 درصد درامد متوسط افراد صرف سبد غذایی آن ها می شد که الان این میزان به 11 درصد رسیده است (از کشور عزیزمان خبر ندارد که این رقم در حدود 30 درصد یا حتی بیشتر است).”

نباید اجازه دهیم که قیمت مواد غذایی بخش زیادی از درآمد افراد را مصرف کند.

آقای گیلپسی صحبت خود را با اشاره به نکته ی زیر به نتیجه رساند:

کنترل قیمت نوعی سیاست متعلق به تمام فصول است که توسط دولت آرژانتین برای اقدامات سیاسی پرونیست به عنوان یک ابزار غیر دینی جهت خاموش کردن آتش تورم مورد استفاده قرار می گیرد، تورمی که نرخ 50 درصدی دارد و به جیب مصرف کننده فشار زیادی وارد می کند.

مشخصا ایالات متحده درگیر تورم 59 درصدی نیست، اما با این وجود نرخ تورمی که به طور غیر رسمی اعلام می شود در حد دو رقم است؛ و اگر دولتمردان و بانک ها تصمیم بگیرند تا اقداماتی در جهت کنترل قیمت انجام دهند، خواهید دید که از همان منطق و روش های رهبران آرژانتین استفاده خواهند کرد.

فکر کردن به این که ایالات متحده بخواهد تا در کار بازار برای کنترل قیمت در پاسخ به تورم دخالت کند، بسیار عجیب است. معمولا در حکومت های توسعه یافته و دمکراتیک این وقایع صورت نمی گیرد. سطح غرور آمریکایی ها به حدی بالاست که “اتفاق بد فقط برای همسایه است”.

هیچ کس از زندگی با این سطح از تورم خوشش نمی آید. هیچ کس دلش نمی خواهد کار به جایی برسد که دولت وادار به اعمال نفوذ برای کنترل قیمت ها شود، چرا که با این کار، نظام سرمایه داری که آمریکا بر آن بنا شده از بین می رود. و حالا اینجاییم با رئیس جمهوری که درباره ی گرانفروشی و قوانین ضد قیومیت به عنوان دلیل مشکلات کشور سخن می گوید.

برداشت ما این است: هرگز نگوییم هرگز. در دنیایی زندگی می کنیم که هر هفته ورقی برای شگفت زده کردن ما رو می کند. هر چقدر نسبت به همه چیز نامطمئن تر باشیم، نظام قدیمی هم قدرتش کمتر می شود، و کمتر تلاش می کنند تا با سیاست های عجیب غریبشان زندگی را بگذارنند. در آخر هم این بازی، برنده ندارد.

خودتان را جمع و جور کنید. چون دنیا، جای عجیبی است.

روزگارتان خوش.