آموزشی, اخبار بازارهای مالی
فرار پول از بانک ها در دیفای- بررسی علل شکست مفتضحانه Iron Finance
9 دقیقه زمان مطالعه

سلام به همراهان همیشگی و دوست داران و علاقه مندان به حوزه ی ترید در وب سایت G2O
بزرگترین فرار پولی از بانک در حیطه ی دیفای به چه دلیل اتفاق افتاد؟ چرا ایجاد یک استیبل کوین با الگوریتم کارآمد اینقدر مشکل است؟ ما باید چه درسی از سقوط سهمگیم Iron Finance بگیریم؟ در این مقاله به جواب این سوالات خواهید رسید.
استیبل کوین های الگوریتمی
IronFinance در ابتدا در زنجیره هوشمند بایننس در اوایل سال 1400 پی ریزی شد و هدف آن خلق یک اکوسیستم برای استیبل کوین های الگوریتمی با ساختار متوازی بود.
همان طور که می دانیم، ساخت استیبل کوین های الگوریتمی سخت است. بسیاری از پروژه های مربوطه یا به طور کامل شکست خورده اند یا به جایی رسیده اند که صاحبان این پروژه ها تا خرخره در باتلاق تامین مخارج آن (به دلار) گیر کرده اند. برای همین ساخت استیبل کوین الگوریتمی به وقوع معجزه در دیفای احتیاج دارد. وقوع این امر به طور حتم انقلابی در فضای دیفای است.
بخش اعظمی از اکوسیستم فعلی، وابسته به استیبل کوین های مبادلاتی در معاملات بزرگ است. آن ها باید کار خود را با اتکا به دلار آمریکایی پیش ببرند وگرنه هزینه ی سنگینی بابت متمرکز شدن یا کمبود سرمایه را پرداخت خواهند کرد.

[vc_single_image image=”18557″ img_size=”full”]

به طور مثال، مالکیت USDC یا USDT به طور کامل متمرکز است. از سوی دیگر، استیبل کوین هایی مانند DAI یا RAI به وثیقه های سنگین نیاز دارد که خود مسبب کمبود سرمایه است.
IronFinance سعی کرد تا برای حل مشکلات یک استیبل کوین با ساختار متوازی خلق کند.
IronFinance با وجود دست اندازها و موانع سر راه، مثل دوره ی کوتاهی که IRON از استفاده از دلار آمریکایی دست کشید یا وقتی که شاهکار ValueDeFi بعضی از کاربران IronFinance را تحت تاثیر قرار داد، پروتکل همچنان به حرکت رو به جلوی خود ادامه داد.
در گذشته، غلبه بر این مشکلات وقتی که کاربرانش فکر می کردند دارند با پروژه هایی که در صحنه ی نبرد آزموده شده اند سر و کله می زنند نوعی اعتماد به نفس کاذب در طراحی پروتکل به وجود آورد.
در خرداد امسال IronFinance به Polygon ارتقا و گسترش پیدا کرد و بیشتر و بیشتر انعطاف پذیر شد. ارزش کل قفل شده در پروتکل، از میلیون ها دلار، به میلیارد ها دلار رسید، و پیش از سقوط نهایی خود، از مرز 2 میلیارد دلار عبور کرده بود. ارزش Titan، ژتون محلی پروتکل در Polygon از ده دلار به 64 دلار در هفته ی گذشته رسید که منجر به فرار پولی از بانک ها شد.

[vc_single_image image=”18558″ img_size=”full”]

افزایش رشد سهمی شکل بر اثر پاداش های ارائه شده و نیز بر اثر تقاضای بالای پس از آن هم برای توکن های TITAN هم IRON زرع های پر بازده به میزان بالا شکل گرفت،. زارعان پربازده قادر بودند سود در حدود 500 درصد از استیبل کوین های جفتی بگیرند. مثلا IRON/USDC حدود 1700 درصد بیشتر نسبت به جفت های شکننده مانند TITAN/MATIC بود.
برای سزعت بخشیدن به رشد ذکر شده، IronFinance توسط سرمایه گذار معروف، مارک موبان در وبلاک شخصی اش معرفی شد. این مشروع سازی و ارزش بخشیدن به پروژه، توجه بیشتری برایش به همراه داشت.
در شانزدهم ژوئن سال 2021 میلادی مصادف با 26 خرداد، پروتکل با فرار پولی سنگینی مواجه شد که باعث سقوط قیمت TITAN به 0 و ضرر مالی هزاران نفر شد.
قبل از این که وقایع رخ داده را که منجر به در هم شکستن IronFinance شد تشریح کنیم، بگذارید اول بفهمیم که پروتکل مذکور چگونه ساخته شد.
بررسی پروژه ها به خصوص آن هایی که شکست خوردند، ارزشی ندارد. مهم است که بدانیم چه چیزی در دیفای مثمر ثمر است و چه چیزی نیست. همین طور ارزیابی پروتکل های جدید که از المان های سیستم فعلی استفاده می کندد، راحت تر است.
طراحی پروتکل
IronFinance و پرئتکل آن در حیطه ی سه نوع توکن ساخته شد:
 استیبل کوین های نیمه وثیقه ای خود شرکت، با نام IRON که باید تا حدودی متکی به دلار آمریکایی می بودند.
 توکن های خود شرکت، یعنی Titan بر بستر Polygon، و STEEL بر بستر BSC
 استیبل کوینی که به عنوان وثیقه ایجاد شده، USDC بر بستر Polygon و BUSD بر بستر BSC

[vc_single_image image=”18559″ img_size=”full”]

ترکیب USDC و TITAN در POLYGON و یا BUSD و STEEL در BSC قرار بود به پروتکل اجازه بدهد میزان استیبل کوین های وثیقه قرار گرفته را در طی زمان کاهش دهد و در عوض، IRON را به طور نیمه وثیقه ای در بیاورد که منجر به کارامدی سرمایه شود.
گرچه پروتکل از توکن های مختلف در Polygon و BSC استفاده می کند، عملکرد مشابهی در هر دو پلتفرم داشت، پس برای تسهیل توضیح روند در این مقاله، ما توکن های BSC یعنی BUSD و STEEL را نادیده می گیریم.
برای دستیابی به قیمت ثابت برای ژتون های IRON، پروتکل مکانیسم جدیدی را معرفی کرد که کوین های IRON را ضرب و عرضه میکرد و متکی به مشوق های اقتصادی بود.

[vc_single_image image=”18560″ img_size=”full”]

هر وقت قیمت توکن های IRON کمتر از 1 دلار بود، هر کسی توان خرید آن، و سپس فروش در ازای دریافت USDC و TITAN به ارزش همان یک دلار را داشت.
هر وقت قیمت IRON بیشتر از یک دلار می شد، کاربران می توانستند تا با ایجاد توکن های جدید به ارزش 1 دلار و فروش آن در بازار آزاد، قیمت توکن را به یک دلار برگردانند.
برای درک روند ساهت و فروش توکن های جدید، باید مفهوم نسبت وثیقه هدف که در این متن TCR نامیده می شود، و نسبت وثیقه موثر که در این متن ECR نامیده می شود را توضیح دهیم.
TCR توسط بخش تولید توکن ها برای تعیین نسبت بین USDCو TITAN برای ضرب IRON به کار می رود.
برای مثال، می گوییم که TCR ، 75 درصد است. در این حالت 75 درصد وثیقه لازم برای ضرب IRON از USDC و 25 درصد آن از TITAN می آید.
پروتکل با TCR 100 درصدی شروع کرد و تدریجا نسبت را در طول زمان پایین آورد.
TCR با توجه به قیمت IRON می تواند کم یا زیاد شود. اگر متوسط قیمت روز IRON بیشتر از یک دلار باشد، TCR پایین می آید. و بر عکس همین عمل اگر قیمت به زیر یک دلار برسد اتفاق می افتد.
ECR توسط مکانیسم آزادسازی یا فروش به کار می رود تا نسبت بین USDC و TITAN را در هنگام فروش IRON مشخص کند. ECR و محاسبه ی آن به این شکل است: تقسیم کل عرضه IRON به وثیقه ی USDC .
اگر TCR کمتر از ECR باشد، به این معنی است که پروتکل وثیقه ی مازاد دارد. از سوی دیگر، اگر TCR بیشتر از ECR باشد نشان می دهد که پروتکل تحت کنترل نیست.
به عنوان مثال، اگر ECR در 75% قرار بگیرد، هر بار که IRON آزاد می شود، کاربر می تواند 75% درصد وثیقه ی خود را به شکل USDC و 25% آن را به شکل TITAN پیش بگیرد.
چیزی که مهم است این است که هر بار شخصی IRON و TITAN کشت می کند، مقداری از وثیقه سوخت می شود. و با هر بار آزاد سازی IRON، توکن های جدید TITAN ضرب می شوند.
همان طور که می توان دید، کل مکانیسم علی رغم پیچیده بودن، می تواند اثر بخش باشد، حداقل روی کاغذ.
حالا بیایید تا ببینیم اتفاقات مربوط به سقوط IRONFinance به چه شکل بودند.
تشریح وقایع
در حدود ده صبح 16 ژوئن 2021 مصادف با 26 خرداد، تیم مسئول پروتکل متوجه شدند که تعداد کمی از فراهم کنندگان نقدینگی یا همان نهنگ ها در حال حذف نقدینگی از IRON/USDC هستند و سپس می خواهند شروع به فروش TITAN در ازای IRON کنند. به جای آزاد سازی IRON، آن ها مستقیما آن را به USDC به واسطه استخرهای نقدی فروختند. این امر باعث شد تا قیمت آیرون دیگر وابسته به قیمت دلار آمریکایی نباشد. این داستان سبب شد تا دارندگان TITAN بترسند و قصد فروش اموال خود را کنند که همین باعث شد قیمت توکن در تقریبا 2 ساعت به از 65 دلار به 30 دلار برسد. قیمت TITAN بعدا دوباره به 52 دلار برگشت و آیرون احیا شد.

[vc_single_image image=”18561″ img_size=”full”]

گرچه این اتفاق خیلی بد بود، سقوط قیمت توکن های محلی و جدا شدن از ارز ملی چندان هم عجیب به نظر نمی رسید.
در ادامه ی همان روز، چند نهنگ شروع به فروش دارایی های خود کردند. بازار دچار ترس شد . کاربران شروع به آزاد سازی IRON و فروش TITAN های خود در حجم های بالا کردند. به خاطر سقوط شدید و سریع قیمت IRON، سیستم پیش بینی زمان مدار قیمت که برای گزارش قیمت TITAN به کار می رفت، شروع به گزارش قیمت های قدیمی کرد، قیمت هایی که بالاتر از قیمت حقیقی بازار بودند.
این مساله سبب ایجاد چرخه ی منفی شد، چرا که سیستم پیش بینی قیمت ها برای تعیین تعداد توکن های لازم برای آزادسازی IRON به کار می رفت.
از آن جایی که آیرون در حال معامله با قیمت زیر 1 دلار بود، کاربران تنها امکان خرید آیرون را داشتند. بگذارید بگوییم که قیمت خریدشان 90 سنت و قیمت آزاد سازی آن 75 سنت در قالب USDC و 25 سنت در قالب TITAN با فروش سریع مورد آخر بود. این موقعیت، چرخه ی مرگباری برای TITAN ایجاد کرد که در آن قیمت TITAN به صفر رسید و هر چه قیمت توکن کمتر می شد، توکن های بیشتری تولید می شد تا میزان سرمایه ی آزاد شده اصلاح شود.
سقوط قیمت TITAN به 0 همینطور سبب آشکارسازی نقص دیگری در پروتکل شد. کاربران قادر به آزاد سازی توکن های آیرون خود نبودند. البته این ایراد بعدا توسط تیم مسئول پروتکل حل شد و اربران قادر بودند تا 75 درصد وثیقه ی USDC خود را از توکن های آیرون بگیرند.
متاسفانه دارندگان TITAN نتوانستند جلوی ضرر 25 درصدی را بگیرند و دچار زیاد های سنگینی شدند. این امر همینطور نهنگ های دارنده ی TITAN را شامل می شد.

[vc_single_image image=”18562″ img_size=”full”]

دلیل مسائل ذکر شده این است که وقتی یک توکن در وضعیت 50/50 وارد استخر نقدینگی می شود، ضرر موقتی می تواند تا 100 درصد هم برسد. نهنگ ها هم توکن هایشان را از دست می دهند و توکن های غیر TITAN در ازای TITAN فروخته می شود آن هم در وضعیتی که قیمتش دائما در حال کمتر شدن است.
به مشابه بانک هایی که سیستم ذخیره ی کوچکی دارند، و بودجه ی کافی برای تامین دارندگان حساب در بانک وجود ندارد، پروتکل IronFinance وثیقه ی کافی برای تمام آیرون های ضرب شده نداشت. شاید هم قبلا داشته، اما در هنگامی که ضرر 25 درصدی اتفاق افتاد، و اموال کاربران تنها در چند دقیقه بی ارزش شد، این امکان را نداشت.
سقوط IronFinance به ما نشان داد که چرا نباید پروتکل های دیفای کاملا وابسته به تنظیمات انسانی باشد، آن هم در شرایطی که انگیزه هایی علیه پروتکل وجود دارد.بر ااس نظریات، اگر افراد دست به فروش TITAN های خود نمی زدند، سیستم فرصت این را داشت که از این شرایط خارج شود، مثل کاری که قبلا هم انجام داده بود. در عمل، بسیاری از افراد در بازار متاثر از ولع نفع بردن از شرایط مختلف در پروتکل هستند . برای همین است که پروتکل های دیفای باید همیشه آماده ی رویارویی با بدترین شرایط نیز باشند.
یاد گرفتید؟
شکست های بزرگ پروتکل های مختلف در دیفای، همیشه درس هایی برای یاد دادن به ما دارند.
در ماجرای IronFinance چند نکته ی مهم وجود دارد.

[vc_single_image image=”18563″ img_size=”full”]

اول از همه باید بررسی کنیم که در بدترین حالت چه اتفاقی برای پروتکل می افتد. معمولا بدترین اتفاق می تواند توکنی باشد که در پروتکل مورد استفاده قرار گرفته و به طور شدید و ناگهانی ارزش خود را از دست می دهد.
چه اتفاقی می افتد اگر پروتکل از گسترش باز ایستد و شروع به منقبض شدن کند؟ اگر سرعت انقباض از سرعت انبساط بیشتر باشد، آن وقت چه؟
عنصر مهم دیگری که در زمینه ی طراحی پروتکل باید مد نظر قرار بگیرد، استفاده از پیشگویی قیمت هاست. آیا قادر خواهند بود که قیمت های قدیمی را گزازش کنند یا آیا قیمت ها توسط حملات سایبری دستکاری خواهند شد؟ اگر چنین باشد، چه نوع مکانسیم پروتکل های ابتدایی مبتنی بر این پیش بینی ها وجود خواهند داشت و اگر قیمت ها لو بروند چطور واکنش نشان خواهند داد.
درس بعدی این است: فراهم سازی نقدینگی در استخر هایی که حداقل یکی از موجودی های آن ممکن است به 0 تنزل کند معنی اش این است که ممکن است بخش اعظمی از سرمایه خود را از دست بدهیم، حتی اگر توکن های ثانویه ارزششان کم نشود.
درس دیگری که شایان ذکر و یادگیری است، این است که پیروی از سلبریتی ها و سرمایه گذاری روی چیزایی که سلبریتی ها آن را تبلیغ می کندد، کار خظرناکی است. پول و سرمایه ی زیاد به معنی داشتن مسئولیت زیاد است . کسانی که دارای این قدرت و سرمایه هستند باید بدانند که حتی ذکر نام یک پروتکل یا ژتون خاص می تواند باعث شود که مردم به سراغ چیزی بروند که چیزی از آن سر نمی آورند. پس بهتر است که چنین حرکتی نکنیم و از عقل و درایت خودمان استفاده کنیم.
نشانه ی خوب وجود پروتکل پر ریسک ، داشتن APR بالا در برداشت پربازده است. اگر چیزی بیش تر از حد واقعی خوب به نظر برسد همیشه این احتمال وجود دارد که ریسک های قابل استفاده ای موجود باشند.
در آخر، باید گفت که ساخت استیبل کوین های الگوریتمیک سخت است. امیدواریم روزی برسد که بتوانیم استیبل کوین هایی را ببینیم که توان رقابت از نظر اندازه را با USDT و USDC را داشته باشند، اما دست کم تلاش برای محقق شدن این امر زمان و شکست های زیادی را در بر خواهد داشت. اگر می خواهید جزو اولین دارندگان کوین های جدید باشید، خوب این عالی است! اما یادتان باشد ارقام به میل شما عمل نمی کنند.
خوب، اتفاق بعدی که برای IronFinance و استیبل کوین های الگوریتمیک قرار است بیفتد چیست؟
در حال حاضر، تیم مسئول پروتکل مشغول طرح ریزی برای آنالیز دقیق موقعیت است، برای این که درک کند چه شرایطی منجر به رسیدن به این وضعیت شد.
پیش بینی این که آیا تیم IronFinance قصد دارند که کاستی های پروتکل فعلی را اصلاح کرده و دوباره راه اندازی کنند، کار سختی است.
به طور تاریخی، نسخه ی دوم پروتکل های شکست خورده به اندازه نسخه ی اصلی شان انعطاف پذیر نیستند. مثلا Yam Finance یک نمونه از این پروتکل ها بود.
بعد از سقوط IronFinance، هنوز سرمایه به میزان زیادی در گوشه ای منتظر نشسته تا فرصت های پر رسیک دیگری نصیبش شود. این که سرمایه قرار است به کدام سمت برود، خودش نکته ی جالبی است.
خوب، در مورد سقوط شرکت چه فکر می کنید؟ آیا درباره آینده استیبل کوین های الگوریتمیک خوشبین هستید؟
نظرات خود را با کارشناسان G2O از طریق شبکه های اجتماعی در میان بگذارید. سپاس از همراهی تان.

مطلب پیشین
متاورس پر بازده!
مطلب بعدی
ديدگاه بنيادي در بازارهاي مالي بتاريخ ١٥ ابان ١٤٠٠