به منظور درک بهتر واگرایی در اندیکاتورها، قبل از هر چیز باید بدانیم که اندیکاتورهای واگرایی، چگونه اندیکاتورهایی هستند. به طور خلاصه میتوان گفت که اندیکاتورها در واقع شاخصهایی هستند که در نمودارهای بازار، واگرایی را نشان میدهند. واگرایی معمولاً زمانی رخ میدهد که اسیلاتور و نمودار در جهت های مختلف حرکت کنند؛ به عنوان مثال، وقتی در بازار بورس، قیمت یک سهم افزایش بیسابقه ای داشته باشد و در همان زمان اسیلاتور به سمت پایین در حال حرکت باشد، واگرایی ایجاد میشود. از آن جایی که برخورداری از درک کاملی از واگرایی در اندیکاتور و کاربرد آن در بازار بورس حائز اهمیت است، تصمیم گرفتیم تا در این مقاله درباره واگرایی اندیکاتورها و واگرایی در بورس با استفاده از اندیکاتورها و دیگر موضوعات مرتبط، بیشتر صحبت کنیم، پس با ما همراه باشید.
واگرایی چیست؟
به طور کلی، واگرایی به معنی حرکت اندیکاتور و قیمت در خلاف جهت یکدیگر است که معمولاً در نتیجه آن قیمت از ادامه حرکت میایستد و تغییر جهت میدهد. بروز واگرایی در اندیکاتورها یکی از سیگنالهای قوی در علم تحلیل تکنیکال محسوب میشود.
انواع واگرایی
واگرایی را به چند گروه تقسیمبندی میکنند:
1. واگرایی معمولی یا Regular Divergence
واگرایی معمولی هم به دو دسته واگرایی منفی و واگرایی مثبت تقسیم بندی میشود:
الف- واگرایی معمولی منفی : واگرایی معمولی منفی اغلب زمانی دیده میشود که سقف جدیدی از قیمت به وجود میاید ولی اندیکاتور قادر نیست سقف جدیدی را بالاتر از سقف قبلی تشکیل ده ، البته این حالت هشداری است مبنی برای اینکه کنترل ریسک صورت بگیرد چون امکان نزول بازار به وسیله اندیکاتور MACD تأیید میشود.
این نوع واگرایی برای افرادی مناسب است که به فکر به دست آوردن سود در بازه زمانی کوتاه مدتی هستند، واگرایی منفی نشانه این است که روند بازار وارد یک فاز نزولی جدید شده است و به همین دلیل چشم انداز معاملاتی را مطلوب برانداز نمیکنند.
ب- واگرایی معمولی مثبت : واگرایی معمولی مثبت اغلب در روند نزولی به وجود میاید و به این گونه است که قیمت به کف جدیدی که غالباً پایینتر از کف قبلی است، میرسد ولی اندیکاتور نمیتواند کف جدید بسازد. معمولاً بعد از دیدن واگرایی مثبت در اندیکاتور، همان طور که قیمت سهم، روند نزولی دارد، شاهد رشد سهم و صعودی شدن روند هم خواهیم بود.
2. واگرایی مخفی
معمولاً این نوع از واگرایی زمانی به وجود میآید که قیمت در حال اصلاح شدن است. واگرایی مخفی به دو گروه تقسیم بندی میشود:
الف – واگرایی مخفی مثبت: این نوع از واگرایی زمانی رخ میدهد که قیمت کفی بالاتر از کف قبلی خود ایجاد میکند اما اندیکاتور یک کف پایینتر از کف قبلی تشکیل میدهد.
ب – واگرایی مخفی منفی: در این نوع واگرایی که معمولاً در حین یک روند نزولی به وجود میآید، قیمت نمیتواند به سقف قبلی خود برسد اما اندیکاتور یک سقف بالاتر از سقف قبلی خود ایجاد میکند و این موضوع غالباً هشداری برای ریزش سهم است.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله بررسی جامع الگوهای قیمتی در تحلیل تکنیکال را مطالعه نمائید.
3. واگرایی زمانی یا Time Divergence
واگرایی زمانی، به اختلاف در میان قیمت و زمان گفته میشود. در این نوع واگرایی، به رفتار اندیکاتور زیاد توجه نمیشود زیرا مدت زمان اصلاح شدن روند اهمیت بیشتری دارد. در واگرایی زمانی، برای شناسایی از دنبالههای فیبوناچی زمانی استفاده میشود.
واگرایی زمانی به دو گروه تقسیم بندی میشود:
الف- واگرایی زمانی معمولی یا Regular Time Divergence
واگرایی زمانی معمولی، غالباً در روند اصلاحی بازار روی میدهد و وقتی که تعداد شمعهای اصلاح نسبت به تعداد شمعهای قبلی بیشتر شود، این واگرایی اتفاق میافتد.
در این حالت، تحلیلگران ادامه دار بودن حرکت قبلی سهم را پیش بینی میکنند و ادعا میکنند که تمایلی به چرخش روند در بازار وجود نخواهد داشت.
ب- واگرایی زمانی هوشمند یا Smart Time Divergence
در واگرایی زمانی هوشمند، تعداد شمعهای سابق از شمعهای اصلاحی بیشتر است. به همین دلیل، در روند اصلاحی، قدرت بازار از قدرت معامله گران کمتر خواهد بود.
در این صورت، انتظار میرود که روند قبلی به عنوان یک روند ادامه دار پیش برود. البته برای مشاهده واگرایی زمانی هوشمند، باید فیبوناچی بازگشت زمانی را رسم کنید.
اندیکاتور چیست؟
اندیکاتورها ابزارهای ثانویهای هستند که بر مبنای محاسبه حجم معاملات، قیمت و جریانات نقدی پولی، نوسانات واقعی قیمت را محاسبه میکنند. مطالعه مقاله اندیکاتور حجم معاملات را از دست ندهید.
هم چنین اندیکاتورها این امکان را به تحلیلگران میدهند تا بتواند اطلاعات اضافی و مازاد بر روند کلی سهم را جمع آوری کنند.
اندیکاتورها را به دو دسته تقسیم بندی می کنند :
- اندیکاتورهای پیشرو یا Leading Indicators: این نوع اندیکاتورها در واقع یک نوع سیگنال برای شناسایی رویدادهای آینده هستند و قابلیت پیش بینی رخدادهای صورت گرفته در قیمت را دارند. اغلب اندیکاتورهای پیشرو شامل اسیلاتورها میشوند. اسیلاتورها معمولاً در یک بازه خاص در حال نوسان هستند؛ به عنوان مثال اندیکاتور RSI یک اندیکاتور پیشرو تلقی میشود و در عین حال جزء اسیلاتورها هم به حساب میآید زیرا در بازه ۰ تا ۱۰۰ است (به طور معمول بین ۳۰ تا ۷۰ ) در حال نوسان است. هم چنین در حین این نوسان، نقاط اشباع خرید (Overbought) و اشباع فروش (Oversold) مورد بررسی قرار میگیرد. به طور کلی زمانی که در روند با اشباع خرید مواجه میشویم باید منتظر باشیم تا روند به مرور سیر کاهشی نشان دهد و چنانچه به نقطه اشباع فروش رسیدیم، به معنی است که روند آماده ورود به سیر صعودی است
- اندیکاتورهای تأخیری یا Lagging Indicators : اندیکاتور تأخیری، در طول روند، اطلاعات ارزشمند و مفیدی درباره سهم در اختیار تحلیلگران قرار میدهند. در اصل این اندیکاتور، امکان پیش بینی روند را که در اندیکاتور پیشرو وجود دارد، ندارد و روی روند معاملاتی بیشتر متمرکز است و کمتر پیش میآید که سیگنالهای خرید و فروش را به معامله گران بدهد. میانگین متحرک و باند بولینگر نمونه هایی از این اندیکاتور است.
پیشنهاد میکنیم مقاله ریسک فری چیست؟ را مطالعه کنید.
چگونه از واگرایی استفاده کنیم؟
مفهوم واگرایی در بورس این است که روند فعلی پایان یافته و امکان دارد قیمت در جهت دیگری حرکت کند. در صورتی که واگرایی را مشاهده کردید، میتوانید برای تحلیل یک سهم از آن از یکی از روشهای زیر استفاده کنید:
- اگر موقعیت شما باز و سودآور است، برای بستن آن و کسب سود آماده شوید.
- اگر میخواهید فرصتی برای باز کردن موقعیت به دست آورید، واگرایی این امکان را فراهم میکند که در جهت مخالف، وضعیت مناسبی برای باز کردن به وجود بیاورید.
واگرایی در بازار بورس
در آموزش کار با واگرایی در بورس، استفاده از اندیکاتورهای CCI ، RSI ، MACD و استوکاستیک برای تحلیل بازار توصیه میشود.
واگرایی در بورس به شرایطی گفته میشود که قیمت سهم به یک سو حرکت میکند و اندیکاتور تغییر جهت میدهد و در جهت مخالف حرکت میکند؛ به عنوان مثال، برای چندین هفته قیمت هم جهت با اندیکاتور RSI افزایش مییابد، اما در بعضی موارد RSI تغییر جهت میدهد و به سمت پایین حرکت میکند.
اولین کاربرد استفاده از واگراییها در بازار بورس این است که واگرایی میتواند سیگنال پایان احتمالی یک حرکت را صادر کند؛ به عبارت دیگر اگر مدتی است که وارد یک سهم شدهاید با استفاده از واگرایی میتوانید به سود کسب شده قناعت کنید و از سهم خارج شوید. دومین کاربرد استفاده از واگراییها در بازار بورس در زمانهایی است که در پی فرصتی برای شناسایی موقعیت جدید و ورود به سهم هستید. در چنین زمانهایی هنگامی که یک واگرایی رخ میدهد، موقعیت سهم را بررسی کرده و پس از اینکه سیگنال قطعی برای ورود به سهم را دریافت کردید، اقدام کنید.
در ضمن به طور پیش فرض هیچ اندیکاتور واگرایی در Metatrader 4 وجود ندارد. ولی میتوانید آنها را به طور رایگان دانلود کرده و در Metatrader 4 نصب کنید.
نکات آموزشی واگرایی اندیکاتورها
در صورتی که در تحلیلهای خود از واگرایی استفاده میکنید، باید چند نکته را در نظر داشته باشید:
در کار با واگرایی در اندیکاتور به این موضوع توجه کنید که واگرایی، سیگنالی برای شروع معاملات نیست و میتواند در مدت زمانی طولانی روی دهد؛ به عنوان مثال، ممکن است در یک نمودار روزانه بورس شاهد واگرایی باشید، قیمت در حال افزایش باشد، اما اندیکاتور RSI شروع به حرکت رو به پایین کند. این وضعیت میتواند طی 10 روز آینده ادامه یابد یعنی قیمت افزایش یابد و اسیلاتور رو به پایین حرکت کند. فقط در روز یازدهم ممکن است قیمت شکسته شده و افت قیمت آغاز شود.
به همین دلیل، مهم است که در کار با واگرایی در اندیکاتور تأیید سیگنال را مورد بررسی قرار دهید، یعنی برای باز کردن موقعیت در جهت صعودی یا نزولی، سیگنالی جداگانه داشته باشید.
هرگز تصمیمات خود را برای ورود به یک سهم در بازار بورس تنها بر اساس واگرایی قرار ندهید زیرا هر واگرایی به تغییر جهت ختم نمیشود. گاهی اتفاق میافتد که روند، قدرت خود را از دست میدهد و واگرایی مشاهده میشود اما پس از مدتی روند قبلی دوباره از سر گرفته میشود.
نکته مهم دیگر در کار با واگرایی در اندیکاتور، این است که امکان ترکیب واگرایی با انواع دیگری از روشهای تحلیل تکنیکال وجود دارد. اگر متوجه شدید که واگرایی نزدیک به یک مقاومت مهم در بورس روی داده است، احتمالاً حرکتی در جهت مخالف وجود داشته است.
هم چنین در کار با واگرایی در اندیکاتور، در هر بازه زمانی میتوانید واگرایی را مشاهده کنید، از مقادیر کوتاه نظیر ۱ ماه، ۵ ماه و .. گرفته تا بالاترین میزان روزانه، هفتگی و ماهانه؛ با این حال هرچه بازه زمانی بزرگتر باشد، واگرایی که در سهام روی داده از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ به عنوان مثال، پس از یک واگرایی در نمودار روزانه، روند در بازار بورس میتواند به طور کامل تغییر کند.
نکته مهم دیگر در کار با واگرایی در اندیکاتور، این است که امکان ترکیب واگرایی با انواع دیگری از روشهای تحلیل تکنیکال وجود دارد. اگر متوجه شدید که واگرایی نزدیک به یک مقاومت مهم در بورس روی داده است، احتمالاً حرکتی در جهت مخالف وجود داشته است.
اندیکاتورهای مناسب برای دستیابی به واگرایی در بورس کدام هستند؟
اهمیت یادگیری کار با واگرایی در اندیکاتور، از این جهت است که واگرایی پدیدهای بسیار رایج است. به عبارتی دیگر برای بررسی تحلیل تکنیکال بازار، تنها به یک اندیکاتور و یک نمودار قیمت نیاز است. با این حال شما میتوانید از اغلب اندیکاتورها برای دستیابی به واگرایی استفاده کنید ولی مشهورترین آنها، RSI و MACD هستند.
1. اندیکاتور RSI برای تحلیل تکنیکال در بازار بورس
اولین اندیکاتوری که در کار با واگرایی در اندیکاتور توصیه میشود، RSI است. این اندیکاتور در زمانهای مختلف و در موقعیتهای گوناگون بازار بورس بسیار خوب عمل میکند. با این حال توصیه میشود دورههای RSI را از استاندارد 14 به 7 یا 9 کاهش دهید. این کار باعث میشود سیگنالهای بیشتری از موقعیتهای واگرایی به دست بیاید که البته ممکن است بعضی از آنها نادرست باشند. RSI در فارکس، بازار بورس و مبادله کالا به خوبی کار میکند.
اندیکاتور RSI نشان میدهد که آیا یک بورس با قیمتهای اخیر، بیش از حد خریداری شده یا بیش از حد فروخته شده است و سود و زیان متوسط قیمت را در یک بازه زمانی مشخص محاسبه میکند که معمولاً دوره زمانی پیش فرض 14 روز است.
مقادیر اندیکاتور RSI در بازه عددی 0 تا 100 رسم میشوند. در کار با واگرایی در اندیکاتور باید توجه داشت مقادیر بیش از 70 نشان دهنده خرید بیش از حد یک سهام در بازار بورس در مقایسه با سطح قیمتهای اخیر است و مقادیر کمتر از 30، سهامی را که بیش از حد فروخته میشود، نشان میدهد. در یک نگاه جامع، مقادیر بالای 50 ، روند صعودی و مقادیر زیر 50 روند نزولی محسوب میشوند.
مطالعه مقاله منظور از حمایت و مقاومت در بورس چیست؟ را پیشنهاد میکنیم.
2. اندیکاتور MACD برای تحلیل واگرایی در بازار بورس
دومین اسیلاتوری که در کار با واگرایی در اندیکاتور توصیه میشود MACD است. واگرایی در MACD خصوصاً در بازههای زمانی بالاتر که بیشتر در معاملات بازار بورس استفاده میشوند، مؤثر است. از MACD میتوان با تنظیمات استاندارد 12، 26 و 9 استفاده کرد.
در کار با واگرایی در اندیکاتور، به این نکته توجه کنید که اندیکاتور MACD بیشتر به منظور سنجش قدرت حرکت قیمت سهام در بورس مورد استفاده قرار میگیرد، به این صورت که این کار با اندازهگیری واگرایی بین دو میانگین متحرک نمایی(EMA) انجام میشود و معمولاً یکی از EMA ها 12 دوره و دیگری با 26 دوره همراه است.
خط MACD با کسر میانگین متحرک نمایی 26 دورهای از میانگین متحرک نمایی12 دورهای ایجاد میشود و یک خط میانگین متحرک نمایی دیگر که 9 دورهای است، این محاسبه را به عنوان یک نمودار روی نمایش اولیه MACD ترسیم میکند. یک خط دیگر هم که مقدار آن صفر است، مقادیر مثبت یا منفی را برای MACD به وجود میآورد.
به طور کلی در کار با واگرایی در اندیکاتور، تفکیک بیشتر بین EMA با 12 دوره و EMA با 26 دوره نشان دهنده این است که حرکت بازار بورس به سمت بالا یا پایین افزایش پیدا کرده است یا خیر.
در کار با واگرایی عملکرد RSI بهتر است یا MACD؟
در سالهای اخیر، مطالعات متعددی درباره کارکرد این شاخصها در شرایط مختلف بازار انجام شده و نتیجه این بوده است که هر دو اندیکاتور دارای نقاط قوتی هستند و انتخاب آنها باید با توجه به اهداف معاملات و شرایط بازار بورس، صورت بگیرد.
در کار با واگرایی در اندیکاتور معلوم شد که اندیکاتور RSI، شاخص فنی منتخب در بعضی از موقعیتهای تجاری به حساب میآید و اندیکاتور MACD در سایر سناریوهای تجاری نسبت به آن برتری دارد.
بنابراین در کار با واگرایی در اندیکاتور، برای ورود به معاملات باید از سیگنالهای ترکیبی از چندین شاخص فنی یا متدهای مختلف معاملاتی استفاده کنید. این امر، شما را مطمئن میکند که معاملات شما به احتمال زیاد با موفقیت همراه خواهد بود. به عبارت دیگر، تصمیم گیری در مورد معاملات تنها با استفاده از سیگنالهای یک شاخص، ایده خوبی نیست و ممکن است موجب ضرر و زیان شود.
مقاله آموزش گام به گام اندیکاتور استوکاستیک را از دست ندهید.
سخن پایانی
برای کسانی که تحلیل تکنیکال انجام میدهند، واگرایی فاکتور مهمی برای تخمین روند سهم است. معمولاً تشخیص واگراییها به کمک اندیکاتورها و روند قیمتی سهم انجام میشود؛ از این رو اندیکاتور یکی از ابزارهای دقیق برای شناسایی واگراییها به حساب میآید. هم چنین به این نکته توجه داشته باشید که واگرایی چون برخلاف جهت مسیر حرکت سهم است، همیشه امکان اینکه مسیر کامل نشود وجود دارد و چنانچه مبنای خرید را صرفاً بر اساس واگراییها قرار بدهیم درصد شکست در معاملات افزایش بیشتر میشود.