می توان به قطعیت گفت که تقریبا همه مردم در طول زندگی خودشان به صورت مداوم و یا به صورت مقطعی خرید و فروش و یا به اصلاح معامله را تجربه کرده اند و از شکل کلی و یا از جزئیات قواعد آن اطلاع دارند. این مسئله از یک نکته سرچشمه می گیرد و آن نکته حاکی از این است که خرید و فروش به نوعی از بدیهیاتی ست که به یک قسمت از زندگی مدرن تبدیل شده است. باید گفت که خرید و فروش و یا معاملات در طول تاریخ بشر کمک حال عموم مردم بوده و هدف از به وجود آمدن آن را می توان سعی بر ایجاد آسایش آن ها بر پایه تبادل امن بین آن ها در نظر گرفت. به روز شدن لحظه ای این پدیده در طول زمان باعث شده که با سبک زندگی مردم منطبق مانده تا از کارایی آن کاسته نشود. زیرا که با پیشرفت بشر این قواعد معاملاتی مسلما بیش از پیش حائز اهمیت بوده و از حساسیت بیشتری برخوردار شده است. ایجاد بازارها و بسترهای گوناگون در زمینه های مختلف و وجود نوسانات بیشتر در طول بازه های زمانی کوتاه تر را می توان از عواملی نام برد که حساسیت این موضوع را دو چندان کرده است. وجود نوسانات در بازارهای مختلف یکی از مهم ترین چالش هایی ست که نیازمند ارائه یک و یا چند راه حل بوده که در اینجا یکی از این راه حل ها که معاملات فیوچرز و یا همان معاملات آتی نام دارد را بیشتر بررسی کرده و سعی می کنیم با جنبه های مختلف آن آشنا شویم. اگر شما هم راجع به این موضوع کنجکاو هستید با ما همراه باشید.

فهرست عناوین مقاله:

• معاملات فیوچرز چیست؟
• هدف از انجام معاملات فیوچرز
• نکات مهم در معاملات فیوچرز
• اهرم در معاملات فیوچرز
• تفاوت های معاملات فیوچرز و معاملات آپشن
• تعیین زمان انجام معامله در آینده
• از چه طریقی می توان معاملات فیوچرز را انجام داد؟
• مزیت های معاملات فیوچرز
• تفاوت معاملات اسپات و فیوچرز
• روش انجام معاملات فیوچرز
• جمع بندی

معاملات فیوچرز چیست؟

در بازارهای مالی اصولا معاملات به دو صورت شکل می گیرد: لحظه ای (spot) و آتی (futures)

در اینجا به توضیح معاملات فیوچرز و یا آتی پرداخته و آن را به صورت دقیق بررسی می کنیم. همانطور که اشاره کردیم خرید و فروش و انجام معاملات دیگر به سادگی گذشته نیست و پیچیدگی های مختص به خود را پیدا کرده است. به عنوان مثال یکی از این چالش ها را می توان به این صورت توصیف کرد که فرض کنیم یک شخص می خواهد به اجرای یک پروژه ی بزرگ اقدام کند. اصولا به ثمر نشستن یک پروژه بزرگ ممکن است مدت زمان زیادی را صرف کند. در این مدت زمان امکان این وجود دارد که مثلا مصالح مورد نیاز شخص دچار نوسان شده و قیمت آن ها افزایش پیدا کند. در این صورت این فرد باید در تمام برآورد های پیشین خود تجدید نظر کرده و متحمل ضرر شود. زیرا که باید درصد بیشتری هزینه را بابت همان جنس پرداخت کند. حال هر چه وضعیت اقتصادی محل موردنظر شکننده تر و دارای نوسانات قیمتی بیشتری باشد، احتمال بروز این مشکل افزایش پیدا می کند. حال برای حل این مشکل راه حلی که در نظر گرفته شده به این صورت است که شما به عنوان خریدار با یک فروشنده به یک توافق دست پیدا می کنید که در عوض یک قیمت مشخص و در یک تاریخ مشخص در آینده، فروشنده کالای مورد نظر را در اختیار شما بگذارد. نکته مهم این است که اگر تا سررسید تاریخ این قرارداد قیمت آن کالا تغییر کند، فروشنده نمی تواند این تغییر را در قرارداد اعمال کند و باید آن کالا را با همان قیمت توافق شده در گذشته به شما بفروشد. حال ممکن است که قیمت اجناس موردنظر در طول این مدت ثابت بماند و یا حتی کاهش پیدا کند. در صورت کاهش پیدا کردن ارزش کالا نیز شما به عنوان خریدار باید همان قیمت گذشته را پرداخت کرده و هزینه بیشتری را نسبت به گذشته پرداخت کنید. این نوع از قرارداد که خریدار و فروشنده به یکدیگر برای انجام یک تبادل در آینده به توافق می رسند، معاملات فیوچرز و یا معاملات آتی می گویند. همانطور که توضیح دادیم شما چه خریدار باشید و چه فروشنده، ممکن است در سررسید تاریخ قرارداد متحمل سود و یا ضرر شوید ولی هدف از عقد چنین قراردادی را می توان اینگونه توضیح داد که شما می توانید پس از انعقاد قرارداد بدون نگرانی از نوسان هایی که ممکن است در آینده اتفاق بیافتد، برای محتوای قرارداد برنامه ریزی کرده و روی برآوردهای مالی خودتان حساب کنید و آن را نهایی بدانید. در ادامه این مقاله به طور دقیق تر هدف های قرارداد فیوچرز را بررسی می کنیم. در اینجا باید ذکر کنیم که این نوع از قرارداد صرفا محدود به خرید و فروش یک کالا و جنس نبوده و امکان این وجود دارد که در زمینه های مختلف دیگر نیز این قرارداد منعقد شود که در ادامه بیشتر آن ها را بررسی می کنیم. در اینجا سعی می کنیم مواردی را که می توانند بستری برای ایجاد این نوع از معاملات باشند ذکر کنیم. اولین مورد همانطور که اشاره کردیم معامله یک کالا می باشد. حال این کالا می تواند مصالح ساختمانی همانند سیمان و تیرآهن باشد و یا اینکه می تواند یک کالای پتروشیمی مثل گاز طبیعی و یا روغن موتور را پوشش دهد. مورد دومی که معاملات فیوچرز در آن اتفاق می افتد، بازار سهام است. به این معنی که خریدار و فروشنده یک معامله آتی برای میزان مشخصی از سهام در تاریخی مشخص و یک قیمت از پیش تعیین شده انجام می دهند. زمینه ی بعدی که می تواند بستر این نوع از معاملات باشد، بازار ارز است. هر نوع ارز و اعتبار اعم از واحدهای پولی مثل دلار و یورو و یا ارزهای مجازی همانند بیت کوین و اتریوم. فلزهای گرانبها نیز از این قائده مستثنی نبوده و اجناسی همچون پلاتینیوم و طلا نیز می توانند محتوای این مدل از قرارداد باشند. مثال آخری هم که می توانیم ذکر کنیم انواع اوراق قرضه و یا سهام های دولتی ست. پس باید در نظر بگیریم که معاملات فیوچرز تقریبا محدودیتی در این زمینه نداشته و شما می توانید با خیال راحت از این امکان استفاده کنید.

هدف از انجام معاملات فیوچرز

به طور کلی می توانیم هدف از انجام این نوع از معاملات را به دو دسته تقسیم کنیم. در ابتدا به یکی از هدف های معاملات فیوچرز اشاره کردیم که می توانیم نام آن را پوشش ریسک و یا همان Hedgers ذکر کنیم. دسته ی دیگر را نیز می توانیم سفته بازی و یا Speculators خطاب کنیم. همانطور که در ابتدای این مبحث توضیح دادیم پوشش ریسک به این مهم اشاره دارد که طرفین قرارداد با نهایی کردن این قرارداد سعی  می کنند که از هر نوع نوسانی که ممکن است در آینده اتفاق بیافتد خود را ایمن کرده و تا حد ممکن از هر نوع ریسکی دوری کنند. ولی در دسته دیگر هدف از انعقاد این قرارداد کسب سود از همین نوسان هایی ست که ممکن است در آینده اتفاق بیافتد و در اصل شخص نیازی به دارایی موردنظر ندارد. این مدل از معاملات فیوچرز بیشتر توسط تحلیل گرانی شکل می گیرد که با پیش بینی که از تغییر قیمت یک دارایی در آینده دارند، سعی می کنند که از این نوسان به سود دست پیدا کنند. حال می تواند این شخص فروشنده باشد و این امکان نیز وجود دارد که خریدار قرارداد باشد. برای مثال فرض کنیم شخصی پنج هزار عدد سهام یک کمپانی را در اختیار دارد که در حال حاضر قیمت هر سهم ده هزار تومان است. بنابر تحلیل این شخص ارزش این سهم در شش ماه آینده افت پیدا کرده و به شش هزار تومان می رسد. اگر این تحلیل به واقعیت تبدیل شود این شخص با فروش این سهام ها با قیمت حال حاضر در یک قرارداد فیوچرز می تواند در تاریخ مورد نظر به سود دست پیدا کرده و در انتهای قرارداد بتواند سهام بیشتری را در اختیار بگیرد. مسلما به عنوان خریدار نیز این امکان وجود دارد که شما بتوانید با تحلیل صحیح و انجام معاملات فیوچرز به سود دست پیدا کنید. البته واضح است که سفته بازی ریسک قابل توجهی داشته که شما می تواند در صورت اشتباه متحمل ضرر قابل توجهی شوید.

نکات مهم در معاملات فیوچرز

همانطور که گفتیم کلیت این معامله حاکی از این است که طرفین تعهد می دهند که مورد ذکر شده در قرارداد را در یک تاریخ مشخص در آینده و با قیمت تعیین شده از قبل، خرید و فروش کنند. حال در ذیل به نکاتی اشاره می کنیم که بهتر است قبل از ورود به قرارداد های فیوچرز از آن ها اطلاع داشته باشید.

• ارزش قرارداد فیوچرز با نوسان ارزش دارایی مورد معامله متغیر است. این نکته بدین معنی ست که هر چه ارزش این دارایی افزایش و یا کاهش پیدا کند، ارزش قرارداد نیز به همان نسبت تغییر می کند.
• قراردادهای فیوچرز قابل معامله هستند. یعنی که مثلا شما به عنوان خریدار می توانید آن را به شخص دیگری واگذار کنید و از آن پس شخص مورد نظر باید به تعهدات ذکر شده عمل کند. این قائده برای فروشنده نیز صدق می کند.
• در قراردادهای فیوچرز انجام تعهدات برای هر دو طرف اجباری است و باید به موارد ذکر شده جامه ی عمل پوشانده شود. در هر کشور سازمان هایی مستقر هستند که نسبت به انجام گرفتن این مهم اطمینان حاصل می کنند. همانند SEBI در کشور هند.
• به انجام رسیدن قرارداد فیوچرز یه روند استاندارد داشته و امکان این که یک شخص آن را تغییر داده و شخصی سازی کند وجود ندارد و به هیچ عنوان مفاد و روند آن پس ار انعقاد قابل مذاکره نیست.

اهرم در معاملات فیوچرز

در این نوع از معاملات مبحثی به نام لوریج (leverage) و یا اهرم وجود دارد و بدین معنی ست که شما می توانید در معاملات فیوچرز از اهرم بالا استفاده کرده و به جای پرداخت صد درصد از ارزش قرارداد فقط یک درصد مشخص از آن را که اصطلاحا میزان اولیه مارجین (initial margin amount  ) نام دارد، پرداخت کنید. می توانید اهرم را یک وام تصور کنید که صرافی در اختیار شما می گذارد. به این صورت که شما به نسبت اهرمی که استفاده میکنید، سرمایه دریافت می کنید. حال هر چه این ضریب بیشتر باشد سود وضرر شما نیز به همان میزان افزایش یافته و روی سرمایه شما اثر می گذارد. به طور مثال با استفاده از اهرم سه، سه برابر میزان پرداخت شده سرمایه دریافت کرده و در نهایت نیز سود و یا ضرر شما سه برابر می شود.

نکته دیگری که باید به اشاره کنیم تفاوت معاملات فیوچرز و معلاملات آپشن است. زیرا که ممکن است خیلی ها این دو را همانند هم تصور کنند و دچار اشتباه شوند. برای جلوگیری از بروز این اشتباه با یک مرور کلی بر معاملات آپشن، تفاوت های این دو را ذکر می کنیم.

تفاوت های معاملات فیوچرز و معاملات آپشن

در ابتدا برای درک بهتر این مسئله یک توضیح مختصر راجع به معاملات آپشن می دهیم. به طور کلی می توانیم این نوع معاملات را به دو دسته تقسیم کنیم که می توانیم نام آن ها را اختیار خرید و اختیار فروش بگذاریم. همانطور که از نام این دو تا حدی مشخص است، در مدل اول شما اختیار خرید یک دارایی و در مدل دوم اختیار فروش آن را دارید. در این نوع از قرارداد نیز یک تاریخ انقضا در نظر گرفته شده و علاوه بر آن یک قیمت هدف نیز ذکر می شود. شما مجاز هستید که در مدت زمان اعتبار این قرارداد بعد از رسیدن ارزش آن دارایی به قیمت هدف اقدام به خرید و یا فروش آن کنید. ولی فرق اساسی آن با معاملات فیوچرز در این است که شما بر خلاف معاملات فیوچرز “اجباری” برای به سرانجام رساندن این قرارداد ندارید و می توانید با پرداخت صرفا پاداش و یا اصطلاحا premium از اجرای قرارداد سر باز بزنید و خود را معاف کنید. در طرف دیگر در معاملات فیوچرز خریدار و فروشنده موظف هستند که به صورت قطعی در تاریخ ذکر شده به تعهدات خود عمل کنند. در نهایت برای درک بهتر از معاملات آپشن یک مثال میزنیم. می توانیم در نظر بگیریم که طرفین یکی از این قرارداده توافق می کنند که یکی از آن ها در صورت این که مثلا ارزش یک سهام مشخص به بیست هزار تومان برسد آن را خریداری کند. فرض کنیم که قیمت حال حاضر این سهم در حال حاضر شانزده هزار تومان است. اگر قیمت این سهم به یک باره در طول اعتبار قرارداد به بیست و پنج هزار تومان برسد شما به عنوان خریدار در هر سهم پنج هزار تومان سود کردید. حال اگر قیمت سهم در طول مدت اعتبار قرارداد به قیمت هدف نرسد، قرارداد باطل شده و خریدار باید پاداش قیمت و یا premium را پرداخت کند. در قرارداد اختیار فروش نیز همین قاعده حاکم است. این نوع از معاملات به دو دسته آپشن آمریکایی و آپشن اروپایی تقسیم شده که توضیح آن در این مقاله نمی گنجد.

تعیین زمان انجام معامله در آینده

یکی از مزیت‌های مهم معاملات فیوچرز نسبت به سایر انواع معاملات، تعیین زمان معامله در آینده است. یعنی برخلاف معاملات دیگر مثل اسپات که در لحظه انجام می‌شوند، معاملات فیوچرز را برای آینده برنامه‌ریزی می‌شوند و این یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌های این سبک معامله است.

از چه طریقی می توان معاملات فیوچرز را انجام داد؟

معاملات فیوچرز روی بستر صرافی‌های آنلاین انجام می‌شوند. بنابراین اولین قدم بازکردن یک حساب معاملاتی در یک کارگزاری است که از بازار مالی موردنظرتان پشتیبانی کند. ساختار کمیسیون و کارمزد معاملات فیوچرز در صرافی‌های مختلف هیچ استاندارد خاصی ندارد. هر کارگذار خدمات مختلفی ارائه می‌دهد و برحسب آن، کارمزد متفاوتی دارد. بنابراین در این مرحله کمی دست نگه دارید و با تحقیق کافی، بروکری انتخاب کنید که قیمت و خدماتش مناسب شما باشد. 

یکی از معروف‌ترین و محبوب‌ترین صرافی‌های ارز دیجیتال که امکان انجام معاملات آتی را برای معامله‌گران فراهم می‌کند، صرافی بایننس است که البته مراحل ثبت و نام و احراز هویت آن برای کاربران ایرانی کمی دشوار است. وقتی حسابتان باز شد، کار شما هم شروع می‌شود. می‌توانید لابه‌لای دارایی‌های در دسترس بخش  فیوچرز بگردید و با هر کدام که صلاح می‌بینید معامله کنید.

مزیت های معاملات فیوچرز

برخی از مزیت‌های معاملات فیوچرز که معامله‌گران را طرفدار این سبک معاملات می‌کند، عبارت‌اند از:

• راحتی. اگر آشنایی کافی با سیستم فیوچرز صرافی‌های مختلف داشته باشید، می‌بینید چقدر این فرایند راحت و سریع است و چقدر به دارایی‌های مختلفی دسترسی دارید.
• نقدینگی. بازارهای آتی از نقدینگی بالایی برخوردارند و سرمایه‌گذاران به‌راحتی می‌توانند بدون کارمزدهای هنگفت، وارد موقعیت‌ها شوند.
• قدرت نفوذ. یکی از وسوسه‌انگیز‌ترین مزیت‌های معاملات آتی داشتن اهرم است. در این معاملات دست معامله‌گر برای انتخاب اهرم‌های بالا کاملا باز است و می‌تواند سودهای کلان کسب کند. البته هرچه اهرم بالاتر باشد، ریسک معامله هم بیشتر است.
• تنوع دارایی‌ها. سرمایه‌گذاران می‌توانند معاملات آتی را برای هر دارایی که تصوز کنید، باز کنند و یک سبد کاملا متنوع داشته باشند.
• معامله شبانه‌روزی. معاملات آتی به معامله گران این امکان را می دهد که تقریبا در تمام ساعات شبانه روز از فرصت‌های معاملاتی استفاده کنند.

 تفاوت معاملات اسپات و فیوچرز

بازارهای اسپات (Spot) و فیوچرز، علی رغم تفاوت‌های زیاد، دو اکوسیستم ضروری برای دارایی‌های مالی هستند که هرکدام رضایت بخشی از معامله‌گران این بازارها را جلب می‌کنند. در این بخش با تفاوت‌های مهم این دو بازار آشنا می‌شویم.

• در بازار Spot معامله‌گران خود دارایی را می‌خرند و می‌فروشند و خود ارز همان لحظه در اختیار آنها قرار می‌گیرد. اما در بازارهای آتی معاملات مشتقه را می‌خرند که هم‌ارزش دارایی است، اما خود دارایی نیست.
• در معاملات Spot کسی با ریزش قیمت سود کسب نمی‌کند؛ اما در بازار فیوچرز از هر حرکت بازار می‌توان سود به دست آورد. 
• معاملات SPOT بیشتر مناسب سرمایه‌گذاران میان‌مدت و بلندمدت است که حرکت‌های بزرگ قیمت را هدف قرار داده‌اند؛ اما در معاملات فیوچرز حتی از نوسانات کوچک قیمت هم می‌توان کسب سود کرد. 
• در معاملات اسپات خبری از اهرم نیست. اما در معاملات فیوچرز حتی با اهرم‌های پایین می‌توان سود معامله را چند برابر کرد.

 روش انجام معاملات فیوچرز

مارجین اولیه قرارداد درصدی از ارزش کل قرارداد است که خود بروکر تعیین می‌کند و باید بپردازید. فرض کنیم کارگزار انتخابی یکی از صرافی‌های ارز دیجیتال و دارایی انتخابی ارز بیت کوین است. وارد بخش معاملات فیوچرز می‌شوید، ارز بیتکوین را انتخاب می‌کنید، اهرم معامله را تعیین می‌کنید و مشخص می‌کنید که معامله از نوع کراس (Cross) یا ایزوله (Isolate) باشد. پس از تعیین حد ضرر (Stop Loss) و حد سود (Take Profit)، آماده بازکردن معامله Short یا Long خواهید بود.

معاملات فیوچرز در بخش Stop

برای آنکه معامله شروع شود، لازم است قیمتی را به‌عنوان محل فعال‌شدن پوزیشن معرفی کنید. Stop Price معمولا حوالی حمایت‌ها و مقاومت‌های مهم نمودار قیمت دارایی ثبت می‌شود. کافی است قیمتی که می‌خواهید معامله را باز کنید را در بخش Price وارد کنید. البته می‌توانید با پرداخت کارمزد کمی بیشتر، انتخاب قیمت ورود را بر عهده مارکت Market بگذارید تا بهترین قیمت باز و بسته شدن را با توجه به نوع معامله انتخاب کند. در آخر هم حجم و اهرم معامله را انتخاب کنید. 

معاملات فیوچرز در بخش limit

در معاملات لیمیت هم باید ابتدا قیمت فعال‌شدن معامله انتخاب شود. اینجا هم می‌توانید انتخاب قیمت را بر عهده مارکت بگذارید و با پرداخت کارمزد بیشتر، این مسئولیت را واگذار کنید. در بخش Amount باید مقدار دارایی مورد معامله را به صورت رقمی یا درصدی از کوین انتخابی وارد کنید. Leverage اهرم معاملات را تعیین می‌کند. همان عددی که سود معامله در آن ضرب و به حساب کاربری شما در صرافی واریز می‌شود. 

آخرین مرحله تعیین حد ضرر و حد سود معامله است. معامله‌گر به کارگزار می‌گوید در صورت نزدیک شدن قیمت به اعداد استاپ لاس و تیک پروفیت، معامله را ببندد و مبلغ را به حساب او برگرداند.

 جمع بندی

صادقانه بگوییم، معاملات آتی فرصتی برای شرط‌بندی در بازارهای مالی هستند. معامله‌گر جهت پیشرفت قیمت را حدس می‌زند و روی این حدس، سرمایه‌گذاری می‌کند. وقتی پای اهرم به میان است، اگر قیمت دارایی به همان سمت حرکت کند، معامله با سود زیاد و اگر در جهت مخالف حرکت کند، با ضرر فراوان بسته می‌شود.

 خاطرتان باشد معاملات فیوچرز تاریخ انقضا دارند. این یعنی اگر حد ضرر و حد سود را جای خوبی انتخاب نمی‌کنید، باید چهارچشمی مراقب بستن معامله باشید.

تجربه معاملات فیوچرز را دارید؟ به نظرتان رعایت چه نکاتی به موفقیت معاملات فیوچرز کمک می‌کند؟ منتظر شنیدن نظرات شما عزیزان هستیم.

ممنون که همراه ما بودید. برای شما سلامتی و روزهای پرسود را آرزو داریم.

منبع: adigitalblogger