مقدمه آموزش فیبوناچی
تجزیه و تحلیل فنی یا تکنیکال حوزهای وسیع پر از ابزارهای تحلیلی است که سعی دارند حرکت قیمت سهم در آینده را با توجه به حرکات قیمت در گذشته پیشبینی کنند. سری فیبوناچی یکی از این ابزارهاست که با گذر زمان امتحان خود را پس داده است. اصطلاحات سطح اصلاح فیبوناچی، نسبت طلایی، سطوح حمایت و مقاومت همگی از اصطلاحات بسیار محبوب و پرکاربرد در دنیای معاملات آنلاین هستند که به احتمال فراوان در طول یادگیری نحوه معامله سهام یا ارز دیجیتال به روش تحلیل تکنیکال با آنها برخورد کردهاید. در این مقاله قصد داریم به آموزش فیبوناچی بپردازیم، ببینیم که سری فیبوناچی چیست و معامله گران چگونه از این اعداد برای تصمیم گیری در مورد معاملات استفاده میکنند.
فهرست عناوین مقاله:
معرفی سری فیبوناچی
لئوناردو د پیزا راهب قرن 12 بود که نزد دوستانش به نام فیبوناچی شناخته میشد و شهرت امروز آن مدیون کشف دنباله عددی جذابی است که در ریاضیات و سایر پدیدههای طبیعی دیگر به چشم میخورد. فیبوناچی زمانی که مشغول مطالعه هرم بزرگ گیزه بود، نسبت بی‌نظیری از اعداد را کشف کرد که امروزه به احترام او آن را سری فیبوناچی مینامیم. مجموعه اعداد 1، 1، 2، 3، 5، 8، 13، 21، 34، 55، 89، 144، 233، 377، 610 و الی آخر که در آن عدد بعدی حاصل جمع دو عدد قبلی است و این روند به ترتیب ادامه می‌یابد.
در همین دنباله، اگر عددی بر عدد دیگر تقسیم شود، نسبتی ثابت تولید میکند که معادل 0.6180345 است و از آن به عنوان «نسبت طلایی» یاد میشود. این نسبتها در بسیاری از مطالعات چه در ریاضیات و چه در سلسله رویدادهای طبیعی یافت میشوند.
مفاهیم پایه آموزش فیبوناچی
اولین مفهوم پایه آموزش فیبوناچی، معرفی سطح اصلاح است. سطوح اصلاح اندیکاتور فیبوناچی (Fibonacci Retracement) یکی از استراتژیهای محبوب در بین معاملهگرانی است که اساس معاملات آنها بر مبنای تحلیل تکنیکال است. عملکرد اینها بر اساس مجموعهای از اعداد کلیدی است که در قرن سیزدهم توسط ریاضیدان مشهور لئوناردو فیبوناچی تعیین شده است. ترتیب اعداد در سری فیبوناچی در قالب یک نسبت بین اعداد سری معرفی میشود.
در تجزیه و تحلیل فنی یا همان تکنیکال، اصلاح فیبوناچی دو نقطه پیوت در نمودار سهام (معمولاً یک قله و یک دره) را گرفته و فاصله عمودی آنها را بر نسبتهای کلیدی فیبوناچی 23.6%، 38.2%، 50%، 61.8% و %100 تقسیم میکند. پس از مشخص شدن این سطوح که آنها را سطوح اصلاح فیبوناچی مینامیم، تعدادی خطوط افقی ترسیم شده و از آنها برای شناسایی سطوح احتمالی حمایت و مقاومت استفاده میشود.
البته این سطوح در تحلیل تکنیکال به شکلهای دیگری نیز مورد استفاده قرار میگیرند. به عنوان مثال استفاده از آنها در الگوهای گارتلی و نظریه موج الیوت تا حد زیادی رایج هستند. به این شکل که پس از حرکت قابل توجه قیمت به سمت رشد یا افت، این تحلیل فنی نشان میدهد که اصلاحات در نزدیکی برخی از سطوح فیبوناچی خاص اتفاق میافتند.
در نظر داشته باشید که سطوح اصلاح فیبوناچی قیمتهای ایستایی هستند که برخلاف میانگین متحرک تغییر نمیکنند و این ماهیت استاتیک سطوح قیمت، امکان شناسایی سریع و آسان آنها را برای معاملهگر فراهم میکند. آموزش فیبوناچی و شناسایی این سطوح به معامله گران و سرمایه گذاران کمک میکند تا حین آزمون و بررسی سطح قیمتها، پیشبینی و واکنشهای محتاطانه ای داشته باشند، چرا که این سطوح نقاط عطفی هستند که انتظار میرود بازگشت یا شکست قیمت اتفاق بیفتد.
کمان فیبوناچی (Fibonacci arcs) چیست؟
همان‌طور که از نامش پیداست، قوس یا کمان فیبوناچی خطوط منحنی هستند که از آنها برای پیشبینی سطوح مقاومت و حمایت استفاده میشود. برای ترسیم این قوسها ابتدا نقاط بالا و پایین نمودار تعیین شده و با خطی به یکدیگر متصل میشوند، سپس منحنی های نیم دایرهای، این خط را در سطوح 38.2، 50، و 61.8 درصد قطع میکنند. تفاوت بین کمان فیبوناچی و سطح اصلاح فیبوناچی در این است که سطوح اصلاح سطوح افقی هستند که در طول زمان ثابت میمانند، اما کمانها فقط یکبار از نقطه تقاطع میگذرند و برای دورههای دیگر، بر اساس شعاع کمان رسم شده حرکت میکنند. این یعنی کاملاً داینامیک هستند.
فن فیبوناچی (Fibonacci fans) چیست؟
پس از تعیین نقاط بیشینه و کمینه قیمت در نمودار، کافی است از راست ترین نقطه نمودار یک خط عمودی رسم کنید. خط را به سطوح 38.2، 50 و 61.8 درصد تقسیم کنید، سپس یک خطوط عمودی دیگر از سمت چپ‌ترین نقطه رسم کنید و از این نقاط عبور دهید. خطوط عمودی نشاندهنده سطوح حمایت و مقاومت هستند. در ادامه این آموزش فیبوناچی، به ترسیم خطوط فن میپردازیم:
1- یک روند را انتخاب کنید.
2- سه سطح افقی فیبوناچی (61.8، 50 و 38.2 درصد) مربوط به آن روند را مشخص کنید.
3- یک خط عمودی رسم کنید که در نقطهای پایانی روند از این سطوح عبور کند.
4- سه خط رسم کنید، هر کدام نقطه آغازین روند شروع شوند و از یکی از نقاط تقاطع خط عمودی با سطوح فیبوناچی عبور کنند.
اکنون که فنهای فیبوناچی خود را رسم کردهاید، میتوانید از آنها برای نمایش سطوح حمایت و مقاومت احتمالی در معاملات فارکس خود استفاده کنید.
فیبوناچی زمانی (Fibonacci Time Zones) چیست؟
فیبوناچی زمانی مجموعهای از خطوط عمودی است. برای ترسیم این خطوط، باید نمودار قیمت به بخش‌هایی تقسیم شود که فاصله آنها از یکدیگر مطابق دنباله فیبوناچی تعیین میشوند. خطوط عمودی زمانهایی را نشان میدهند که انتظار میرود نوسان قیمت حرکت قابل توجهی داشته باشد. این مناطق زمانی بر اساس توالی اعداد فیبوناچی و نسبت طلایی به دست میآیند.
آموزش فیبوناچی: نحوه عملکرد نسبتهای فیبوناچی
قبل از اینکه بفهمیم چرا این نسبتها برای تقسیم انتخاب شده‌اند، بیایید یکبار دیگر سری اعداد فیبوناچی را با هم مرور کنیم. دنباله اعداد فیبوناچی به شرح زیر است:
0، 1، 1، 2، 3، 5، 8، 13، 21، 34، 55، 89، 144 و غیره. این دنباله تا بی‌نهایت ادامه دارد. با اندکی دقت درمییابیم که یکی از ویژگیهای قابل توجه این دنباله عددی این است که هر عدد تقریباً 1.618 برابر بزرگتر از عدد قبلی است. این رابطه مشترک بین هر اعداد در سری، پایه نسبتهایی است که در آموزش فیبوناچی و تحلیلهای فنی برای تعیین سطوح اصلاح از آنها استفاده میشود.
- نسبت کلیدی فیبوناچی 61.8% با تقسیم عددی در مجموعه به عدد بعدی به دست میآید. مثلاً 21 تقسیم بر 34 برابر است با 0.6176 یا 55 تقسیم بر 89 برابر است با 0.61798.
- نسبت 38.2% با تقسیم یک عدد در سری به دو عدد بعدتر از خودش به دست میآید. به عنوان مثال 55 تقسیم بر 144 تقریباً معادل 0.38194 خواهد بود.
- نسبت 23.6% با تقسیم یک عدد در سری به سه عدد بعدتر از خودش به دست میآید. به عنوان مثال 8 تقسیم بر 34 برابر است با 0.23529.
- نسبت 50% با یافتن حد وسط بین 61.8% و 38.2% به دست میآید: 50% = (2÷ (61.8% + 38.2%))
- نسبت 74.6% با این سطح با یافتن فاصله 38.2 درصد و 23.6 درصد (14.6% = 23.6% – 38.2%) و افزودن آن به 61.8 درصد (76.4% = 14.6% + 61.8%) تعیین میشود.
- نسبت 100% با تعیین محل شروع روند قبلی به دست میآید.
تعیین همه این شش سطح اصلاح فیبوناچی، سطوح حمایت و مقاومت بالقوهای برای ما فراهم میکند که می‌توانیم در معاملات فارکس برای تعیین زمان ورود و خروج از معاملات از آنها استفاده کنیم.
سطوح اصلاح فیبوناچی و پیشبینی قیمت سهام
به دلایل نامعلوم، نسبتهای فیبوناچی که معرفی کردیم، نه تنها در طبیعت، بلکه در بازار سهام هم نقش خاصی ایفا میکنند. معاملهگران فنی سعی میکنند با آموزش فیبوناچی، از این نسبتها برای تعیین نقاط بحرانی استفاده کنند که در آن مومنتوم قیمت سهام احتمالاً در جهت معکوس حرکت خواهد کرد.
سطوح اصلاح فیبوناچی نسبت به سایر ابزارهای معاملاتی فیبوناچی بیشترین استفاده را دارند. این امر تا حدی به سادگی نسبی و البته کاربردی بودن آنها تقریباً در تمام اندازه گیریهای معاملاتی مربوط است. از این سطوح میتوان برای ترسیم خطوط حمایت، شناسایی سطوح مقاومت، ثبت سفارشات توقف ضرر (Stop Loss) و تعیین قیمتهای هدف استفاده کرد. همچنین یک کاربرد دیگر این نسبتها، استفاده به عنوان یک مکانیسم اصلی در استراتژی معامله گری در خلاف جهت روند (Countertrend Trading) است.
خطوط افقی سطوح اصلاح فیبوناچی محل احتمالی سطوح حمایت و مقاومت را نشان میدهند. هر سطح با یکی از نسبتها یا درصدهای بالا مرتبط بوده و نشان میدهد که قیمت تا چه حد از حرکت قبلی عقب افتاده است. در حالت کلی به احتمال زیاد جهت‌گیری روند قبلی ادامه خواهد داشت، با این حال قیمت دارایی قبل از وقوع به یکی از نسبتهایی که بالا ذکر کردیم، بازمی‌گردد.
جالب است بدانید که اکثر پلتفرمهای معاملاتی مدرن حاوی ابزاری هستند که به طور خودکار این خطوط افقی را ترسیم میکند. البته علاوه بر نسبتهایی که در بالا توضیح دادیم، بسیاری از معاملهگران از سطح 50% نیز استفاده میکنند. این سطح در حقیقت نسبت فیبوناچی نیست، با این حال معاملهگران از آن استفاده میکنند چون تجربه شده در این سطح اصلاح، قیمت دارایی تمایل دارد در جهت خاصی (در جهت رشد یا افت) حرکت کند.
چگونه سطوح اصلاح فیبوناچی را در نمودار به کار ببریم؟
در تجزیه و تحلیل تکنیکال، سطوح اصلاح فیبوناچی مناطق کلیدی که ممکن است روند حرکت قیمت سهام معکوس یا متوقف شود را معرفی میکنند. از این رو معاملهگر میتواند با مطالعه آموزش فیبوناچی، از این سطوح به عنوان یکی از متداولترین استراتژیهای معاملاتی تکنیکال برای تعیین محل ورود به معامله استفاده کند.
به عنوان مثال اگر معاملهگر متوجه شود که پس از حرکت قابل توجه قیمت، ارزش سهام 38.2 درصد کاهش یافته، با شروع روند صعودی سهام، او تصمیم میگیرد وارد معامله شود. در این حالت سهام به سطح فیبوناچی رسید و زمان مناسبی برای خرید بود، زیرا احتمال آنکه قیمت سهام مجدداً اصلاح شود یا افت اخیر خود را جبران کند، بسیار زیاد است.
معایب استفاده از اصلاح فیبوناچی
علیرغم محبوبیت استفاده سطوح اصلاح فیبوناچی، این ابزارها با معایب مفهومی و فنی همراه هستند که معامله گران به هنگام استفاده باید نسبت به آنها کاملاً آگاه باشند. استفاده از اصلاح فیبوناچی وابسته به طرز فکر معاملهگر است و او میتواند از این شاخص تکنیکال به روشهای مختلف استفاده کند. به کررات معاملهگرانی در بازار وجود دارند که با استفاده از اصلاح فیبوناچی به سود کلان رسیدهاند و اثربخشی آن را تائید میکنند. در عین حال، معاملهگرانی هم وجود دارند که پول خود از دست دادهاند و نسبت به معتبر بودن آن دچار شک و تردید هستند.
در ادامه آموزش فیبوناچی باید بگوییم که اصل اساسی همه ابزارهای فیبوناچی نوعی ناهنجاری عددی است که هیچ‌گونه اثبات منطقی ندارد و همه این نسبتها، اعداد صحیح، توالیها و فرمولهای حاصل از دنباله فیبوناچی صرفاً محصول یک فرایند ریاضی هستند. این امر باعث نمی‌شود که معاملات فیبوناچی ذاتاً غیرقابل اعتماد باشند، اما برای معاملهگرانی که به دنبال منطقی پشت استراتژی معاملاتی خود هستند، ممکن است چندان قابل استناد نباشد.
علاوه بر این، استراتژی اصلاح فیبوناچی تنها میتواند به اصلاحات، بازگشتها و جهشهای در خلاف جهت روند احتمالی اشاره کند. این سیستم هنوز برای سایر شاخصها را کاملاً تائید نمیکند و سیگنالهای قوی یا ضعیفی ارائه نمیدهد که به راحتی قابل تشخیص باشند.
استدلال دیگر علیه سطوح اصلاح فیبوناچی این است که تعداد آنها زیاد است، در حالیکه روند قیمت در اغلب موارد فقط نزدیک به یکی از آنها معکوس میشود. این باعث میشود معاملهگران مدام در تلاش باشند تا دریابند در حال حاضر کدام یک از این سطوح کارکرد بهتری خواهد داشت.
کلام آخر
ابزارهای معاملاتی فیبوناچی مشابه سایر استراتژیهای معاملاتی جهانی نقاط ضعفی دارد که در این مقاله به بررسی کامل آنها پرداختیم، دیدیم که هیچ‌گونه پشتوانه منطقی پشت این استراتژی نیست و صرفاً به صورت احتمالی برخی از تغییرات بازار را هشدار میدهد. با این وجود بسیاری از معاملهگران از نسبتها و سطوح اصلاح فیبوناچی برای انجام معاملات در روندهای بلندمدت استفاده میکنند و اتفاقاً موفق میشوند.
اصلاح فیبوناچی زمانی که در کنار سایر شاخصها یا سیگنالهای فنی مورد استفاده قرار گیرد، حتی میتواند به مراتب قویتر عمل کند. پیشنهاد میکنیم در مورد آموزش فیبوناچی و ابزارهای آن بیشتر تحقیق کنید تا دریابید چگونه میتوان برای تحلیل بهتر، نقاط قوت آن را درکنار سایر نظریههای تحلیل تکنیکال مورد استفاده قرار داد. امیدواریم پس از مطالعه این مطلب، راه مناسبی برای استفاده از سری فیبوناچی جهت بهبود معاملات خود بیابید.
منبع: quantinsti
