آموزش فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

مقدمه آموزش فیبوناچی

تجزیه و تحلیل فنی یا تکنیکال حوزه­ای وسیع پر از ابزارهای تحلیلی است که سعی دارند حرکت قیمت سهم در آینده را با توجه به حرکات قیمت در گذشته پیش­بینی ­کنند. سری فیبوناچی یکی از این ابزارهاست که با گذر زمان امتحان خود را پس داده است. اصطلاحات سطح اصلاح فیبوناچی، نسبت طلایی، سطوح حمایت و مقاومت همگی از اصطلاحات بسیار محبوب و پرکاربرد در دنیای معاملات آنلاین هستند که به احتمال فراوان در طول یادگیری نحوه معامله سهام یا ارز دیجیتال به روش تحلیل تکنیکال با آن‌ها برخورد کرده­اید. در این مقاله قصد داریم به آموزش فیبوناچی بپردازیم، ببینیم که سری فیبوناچی چیست و معامله ­گران چگونه از این اعداد برای تصمیم­ گیری در مورد معاملات استفاده می­کنند.

فهرست عناوین مقاله:

• معرفی سری فیبوناچی
• مفاهیم پایه آموزش فیبوناچی
• آموزش فیبوناچی: نحوه عملکرد نسبت­های فیبوناچی
• سطوح اصلاح فیبوناچی و پیش‌بینی قیمت سهام
• معایب استفاده از اصلاح فیبوناچی
• کلام آخر

معرفی سری فیبوناچی

لئوناردو د پیزا راهب قرن ۱۲ بود که نزد دوستانش به نام فیبوناچی شناخته می­شد و شهرت امروز آن مدیون کشف دنباله عددی جذابی است که در ریاضیات و سایر پدیده­های طبیعی دیگر به چشم می­خورد. فیبوناچی زمانی که مشغول مطالعه هرم بزرگ گیزه بود، نسبت بی‌نظیری از اعداد را کشف کرد که امروزه به احترام  او آن را سری فیبوناچی می­نامیم. مجموعه اعداد ۱، ۱، ۲، ۳، ۵، ۸، ۱۳، ۲۱، ۳۴، ۵۵، ۸۹، ۱۴۴، ۲۳۳، ۳۷۷، ۶۱۰ و الی آخر که در آن عدد بعدی حاصل جمع دو عدد قبلی است و این روند به ترتیب ادامه می‌یابد.

در همین دنباله، اگر عددی بر عدد دیگر تقسیم شود، نسبتی ثابت تولید می‌کند که معادل ۰.۶۱۸۰۳۴۵ است و از آن به عنوان «نسبت طلایی» یاد می­شود. این نسبت­ها در بسیاری از مطالعات چه در ریاضیات و چه در سلسله رویدادهای طبیعی یافت می­شوند.

مفاهیم پایه آموزش فیبوناچی

اولین مفهوم پایه آموزش فیبوناچی، معرفی سطح اصلاح است. سطوح اصلاح اندیکاتور فیبوناچی (Fibonacci Retracement) یکی از استراتژی­های محبوب در بین معامله­گرانی است که اساس معاملات آن‌ها بر مبنای تحلیل­ تکنیکال است. عملکرد این­ها بر اساس مجموعه­ای از اعداد کلیدی است که در قرن سیزدهم توسط ریاضیدان مشهور لئوناردو فیبوناچی تعیین شده است. ترتیب اعداد در سری فیبوناچی در قالب یک نسبت بین اعداد سری معرفی می­شود.

در تجزیه و تحلیل فنی یا همان تکنیکال، اصلاح فیبوناچی دو نقطه پیوت در نمودار سهام (معمولاً یک قله و یک دره) را گرفته و فاصله عمودی آن‌ها را بر نسبت­های کلیدی فیبوناچی ۲۳.۶%، ۳۸.۲%، ۵۰%، ۶۱.۸% و %۱۰۰ تقسیم می­کند. پس از مشخص شدن این سطوح که آن‌ها را سطوح اصلاح فیبوناچی می­نامیم، تعدادی خطوط افقی ترسیم شده و از آن‌ها برای شناسایی سطوح احتمالی حمایت و مقاومت استفاده می‌شود.

البته این سطوح در تحلیل تکنیکال به شکل­های دیگری نیز مورد استفاده قرار می­گیرند. به عنوان مثال استفاده از آن‌ها در الگوهای گارتلی و نظریه موج الیوت تا حد زیادی رایج هستند. به این شکل که پس از حرکت قابل توجه قیمت به سمت رشد یا افت، این تحلیل فنی نشان می‌دهد که اصلاحات در نزدیکی برخی از سطوح فیبوناچی خاص اتفاق می­افتند.

در نظر داشته باشید که سطوح اصلاح فیبوناچی قیمت­های ایستایی هستند که برخلاف میانگین متحرک تغییر نمی­کنند و این ماهیت استاتیک سطوح قیمت، امکان شناسایی سریع و آسان آن‌ها را برای معامله­گر فراهم می­کند. آموزش فیبوناچی و شناسایی این سطوح به معامله­ گران و سرمایه ­گذاران کمک می­کند تا حین آزمون و بررسی سطح قیمت­ها، پیش‌بینی و واکنش­های محتاطانه­ ای داشته باشند، چرا که این سطوح نقاط عطفی هستند که انتظار می­رود بازگشت یا شکست قیمت اتفاق بیفتد.

کمان فیبوناچی (Fibonacci arcs) چیست؟

همان‌طور که از نامش پیداست، قوس یا کمان فیبوناچی خطوط منحنی هستند که از آن‌ها برای پیش­بینی سطوح مقاومت و حمایت استفاده می­شود. برای ترسیم این قوس­ها ابتدا نقاط بالا و پایین نمودار تعیین شده  و با خطی به یکدیگر متصل می­شوند، سپس منحنی­ های نیم دایره­ای، این خط را در سطوح ۳۸.۲، ۵۰، و ۶۱.۸ درصد قطع می­کنند. تفاوت بین کمان فیبوناچی و سطح اصلاح فیبوناچی در این است که سطوح اصلاح سطوح افقی هستند که در طول زمان ثابت می­مانند، اما کمان­ها فقط یکبار از نقطه تقاطع می­گذرند و برای دوره­های دیگر، بر اساس شعاع کمان رسم شده حرکت می­کنند. این یعنی کاملاً داینامیک هستند.

فن فیبوناچی (Fibonacci fans) چیست؟

پس از تعیین نقاط بیشینه و کمینه قیمت در نمودار، کافی است از راست ­ترین نقطه نمودار یک خط عمودی رسم کنید. خط را به سطوح ۳۸.۲، ۵۰ و ۶۱.۸ درصد تقسیم کنید، سپس یک خطوط عمودی دیگر از سمت چپ‌ترین نقطه رسم کنید و از این نقاط عبور دهید. خطوط عمودی نشان­دهنده سطوح حمایت و مقاومت هستند. در ادامه این آموزش فیبوناچی، به ترسیم خطوط فن می­پردازیم:

۱- یک روند را انتخاب کنید.

۲- سه سطح افقی فیبوناچی (۶۱.۸، ۵۰ و ۳۸.۲ درصد) مربوط به آن روند را مشخص کنید.

۳- یک خط عمودی رسم کنید که در نقطه­ای پایانی روند از این سطوح عبور کند.

۴- سه خط رسم کنید، هر کدام نقطه آغازین روند شروع شوند و از یکی از نقاط تقاطع خط عمودی با سطوح فیبوناچی عبور کنند.

اکنون که فن­های فیبوناچی خود را رسم کرده­اید، می­توانید از آن­ها برای نمایش سطوح حمایت و مقاومت احتمالی در معاملات فارکس خود استفاده کنید.

فیبوناچی زمانی (Fibonacci Time Zones) چیست؟

فیبوناچی زمانی مجموعه­ای از خطوط عمودی است. برای ترسیم این خطوط، باید نمودار قیمت به بخش‌هایی تقسیم شود که فاصله آن‌ها از یکدیگر مطابق دنباله فیبوناچی تعیین می­شوند. خطوط عمودی زمان­هایی را نشان می­دهند که انتظار می­رود نوسان قیمت حرکت قابل توجهی داشته باشد. این مناطق زمانی بر اساس توالی اعداد فیبوناچی و نسبت طلایی به دست می­آیند.

آموزش فیبوناچی: نحوه عملکرد نسبت­های فیبوناچی

قبل از اینکه بفهمیم چرا این نسبت­ها برای تقسیم انتخاب شده‌اند، بیایید یکبار دیگر سری اعداد فیبوناچی را با هم مرور کنیم. دنباله اعداد فیبوناچی به شرح زیر است:

۰، ۱، ۱، ۲، ۳، ۵، ۸، ۱۳، ۲۱، ۳۴، ۵۵، ۸۹، ۱۴۴ و غیره. این دنباله تا بی‌نهایت ادامه دارد. با اندکی دقت درمی­یابیم که یکی از ویژگی­های قابل توجه این دنباله عددی این است که هر عدد تقریباً ۱.۶۱۸ برابر بزرگ­تر از عدد قبلی است. این رابطه مشترک بین هر اعداد در سری، پایه نسبت­هایی است که در آموزش فیبوناچی و تحلیل­های فنی برای تعیین سطوح اصلاح از آن‌ها استفاده می­شود.

• نسبت کلیدی فیبوناچی ۶۱.۸% با تقسیم عددی در مجموعه به عدد بعدی به دست می­آید. مثلاً ۲۱ تقسیم بر ۳۴ برابر است با ۰.۶۱۷۶ یا ۵۵ تقسیم بر ۸۹ برابر است با ۰.۶۱۷۹۸.
• نسبت ۳۸.۲% با تقسیم یک عدد در سری به دو عدد بعدتر از خودش به دست می­آید. به عنوان مثال ۵۵ تقسیم بر ۱۴۴ تقریباً معادل ۰.۳۸۱۹۴ خواهد بود.
• نسبت ۲۳.۶% با تقسیم یک عدد در سری به سه عدد بعدتر از خودش به دست می­آید. به عنوان مثال ۸ تقسیم بر ۳۴ برابر است با ۰.۲۳۵۲۹.
• نسبت ۵۰% با یافتن حد وسط بین ۶۱.۸% و ۳۸.۲% به دست می­آید: ۵۰% = (۲÷ (۶۱.۸% + ۳۸.۲%))
• نسبت ۷۴.۶% با این سطح با یافتن فاصله ۳۸.۲ درصد و ۲۳.۶ درصد (۱۴.۶% = ۲۳.۶% – ۳۸.۲%) و افزودن آن به ۶۱.۸ درصد (۷۶.۴% = ۱۴.۶% + ۶۱.۸%) تعیین می­شود.
• نسبت ۱۰۰% با تعیین محل شروع روند قبلی به دست می­آید.

تعیین همه این شش سطح اصلاح فیبوناچی، سطوح حمایت و مقاومت بالقوه­ای برای ما فراهم می­کند که می‌توانیم در معاملات فارکس برای تعیین زمان ورود و خروج از معاملات از آن‌ها استفاده کنیم.

سطوح اصلاح فیبوناچی و پیش‌بینی قیمت سهام

به دلایل نامعلوم، نسبت­های فیبوناچی که معرفی کردیم، نه تنها در طبیعت، بلکه در بازار سهام هم نقش خاصی ایفا می­کنند. معامله­گران فنی سعی می­کنند با آموزش فیبوناچی، از این نسبت­ها برای تعیین نقاط بحرانی استفاده کنند که در آن مومنتوم قیمت سهام احتمالاً در جهت معکوس حرکت خواهد کرد.

سطوح اصلاح فیبوناچی نسبت به سایر ابزارهای معاملاتی فیبوناچی بیشترین استفاده را دارند. این امر تا حدی به سادگی نسبی و البته کاربردی بودن آن‌ها تقریباً در تمام اندازه ­گیری­های معاملاتی مربوط است. از این سطوح می­توان برای ترسیم خطوط حمایت، شناسایی سطوح مقاومت، ثبت سفارشات توقف ضرر (Stop Loss) و تعیین قیمت­های هدف استفاده کرد. همچنین یک کاربرد دیگر این نسبت­ها، استفاده به عنوان یک مکانیسم اصلی در استراتژی معامله ­­گری در خلاف جهت روند (Countertrend Trading) است.

خطوط افقی سطوح اصلاح فیبوناچی محل احتمالی سطوح حمایت و مقاومت را نشان می­دهند. هر سطح با یکی از نسبت­ها یا درصدهای بالا مرتبط بوده و نشان می­دهد که قیمت تا چه حد از حرکت قبلی عقب افتاده است. در حالت کلی به احتمال زیاد جهت‌گیری روند قبلی ادامه خواهد داشت، با این حال قیمت دارایی قبل از وقوع به یکی از نسبت­هایی که بالا ذکر کردیم، بازمی‌گردد.

جالب است بدانید که اکثر پلتفرم­های معاملاتی مدرن حاوی ابزاری هستند که به طور خودکار این خطوط افقی را ترسیم می­کند. البته علاوه بر نسبت‌هایی که در بالا توضیح دادیم، بسیاری از معامله­گران از سطح ۵۰% نیز استفاده می­کنند. این سطح در حقیقت نسبت فیبوناچی نیست، با این حال معامله­گران از آن استفاده می­کنند چون تجربه شده در این سطح اصلاح، قیمت دارایی تمایل دارد در جهت خاصی (در جهت رشد یا افت) حرکت کند.

چگونه سطوح اصلاح فیبوناچی را در نمودار به کار ببریم؟

در تجزیه و تحلیل تکنیکال، سطوح اصلاح فیبوناچی مناطق کلیدی که ممکن است روند حرکت قیمت سهام معکوس یا متوقف شود را معرفی می­کنند. از این رو معامله­گر می­تواند با مطالعه آموزش فیبوناچی، از این سطوح به عنوان یکی از متداول­ترین استراتژی­های معاملاتی تکنیکال برای تعیین محل ورود به معامله استفاده کند.

به عنوان مثال اگر معامله­گر متوجه شود که پس از حرکت قابل توجه قیمت، ارزش سهام ۳۸.۲ درصد کاهش یافته، با شروع روند صعودی سهام، او تصمیم می­گیرد وارد معامله شود. در این حالت سهام به سطح فیبوناچی رسید و زمان مناسبی برای خرید بود، زیرا احتمال آنکه قیمت سهام مجدداً اصلاح شود یا افت اخیر خود را جبران کند، بسیار زیاد است.

معایب استفاده از اصلاح فیبوناچی

علیرغم محبوبیت استفاده سطوح اصلاح فیبوناچی، این ابزارها با معایب مفهومی و فنی همراه هستند که معامله گران به هنگام استفاده باید نسبت به آن‌ها کاملاً آگاه باشند. استفاده از اصلاح فیبوناچی وابسته به طرز فکر معامله­گر است و او می­تواند از این شاخص تکنیکال به روش­های مختلف استفاده کند. به کررات معامله­گرانی در بازار وجود دارند که با استفاده از اصلاح فیبوناچی به سود کلان رسیده­اند و اثربخشی آن را تائید می‌کنند. در عین حال، معامله­گرانی هم وجود دارند که پول خود از دست داده­اند و نسبت به معتبر بودن آن دچار شک و تردید هستند.

در ادامه آموزش فیبوناچی باید بگوییم که اصل اساسی همه ابزارهای فیبوناچی نوعی ناهنجاری عددی است که هیچ‌گونه اثبات منطقی ندارد و همه این نسبت‌ها، اعداد صحیح، توالی­ها و فرمول­های حاصل از دنباله فیبوناچی صرفاً محصول یک فرایند ریاضی هستند. این امر باعث نمی‌شود که معاملات فیبوناچی ذاتاً غیرقابل اعتماد باشند، اما برای معامله­گرانی که به دنبال منطقی پشت استراتژی معاملاتی خود هستند، ممکن است چندان قابل استناد نباشد.

علاوه بر این، استراتژی اصلاح فیبوناچی تنها می‌تواند به اصلاحات، بازگشت­ها و جهش­های در خلاف جهت روند احتمالی اشاره کند. این سیستم هنوز برای سایر شاخص­ها را کاملاً تائید نمی­کند و سیگنال­های قوی یا ضعیفی ارائه نمی­دهد که به راحتی قابل تشخیص باشند.

استدلال دیگر علیه سطوح اصلاح فیبوناچی این است که تعداد آن‌ها زیاد است، در حالیکه روند قیمت در اغلب موارد فقط نزدیک به یکی از آن‌ها معکوس می‌شود. این باعث می­شود معامله­گران مدام در تلاش باشند تا دریابند در حال حاضر کدام یک از این سطوح کارکرد بهتری خواهد داشت.

کلام آخر

ابزارهای معاملاتی فیبوناچی مشابه سایر استراتژی‌های معاملاتی جهانی نقاط ضعفی دارد که در این مقاله به بررسی کامل آن‌ها پرداختیم، دیدیم که هیچ‌گونه پشتوانه منطقی پشت این استراتژی نیست و صرفاً به صورت احتمالی برخی از تغییرات بازار را هشدار می­دهد. با این وجود بسیاری از معامله­گران از نسبت­ها و سطوح اصلاح فیبوناچی برای انجام معاملات در روندهای بلندمدت استفاده می­کنند و اتفاقاً موفق می­شوند.

اصلاح فیبوناچی زمانی که در کنار سایر شاخص­ها یا سیگنال­های فنی مورد استفاده قرار گیرد، حتی می­تواند به مراتب قوی­تر عمل کند. پیشنهاد می­کنیم در مورد آموزش فیبوناچی و ابزارهای آن بیشتر تحقیق کنید تا دریابید چگونه می‌توان برای تحلیل بهتر، نقاط قوت آن را درکنار سایر نظریه­های تحلیل تکنیکال مورد استفاده قرار داد. امیدواریم پس از مطالعه این مطلب، راه مناسبی برای استفاده از سری فیبوناچی جهت بهبود معاملات خود بیابید.

منبع: quantinsti