گاهی اوقات در نمودار قیمت بازارهای مالی کندلهایی میبینیم که از جهش دیوانهوار فعالیتهای سرمایهگذاری در آن روز خبر میدهند. این کندلها اسپایکی ایجاد میکنند که فاصله آن با روند فوقالعاده زیاد است و خود کندلها محدوده وسیعی را پوشش میدهند. این جهش ناگهانی حرکت عجیبی است که با احساسات معاملهگران بازار کنترل میشود. حتما بارها برایتان پیش آمده که صبح از خواب بیدار شوید و ببینید چند ساعت قبل یک کندل بزرگ و عجیب روی نمودار قیمت تشکیل شده، اما دلیلش را نفهمید! همراه ما باشید تا با مفهوم اسپایک در تحلیل تکنیکال آشنا شویم.
اسپایک در تحلیل تکنیکال چیست؟
اسپایک (Spike) حرکت نسبتا بزرگ و قابل توجه قیمت دارایی به سمت بالا یا پایین است که طی مدت زمان کوتاهی اتفاق میافتد. در اثر این حرکت ناگهانی یک جهش غیرعادی روی نمودار دیده میشود که خارج از روند طبیعی قیمت است. این نقاط عطف کوتاه مدت را نباید تغییرات عمده روند تفسیر کرد.
- وقتی کندل اسپایک به سمت پایین حرکت میکند، اما در نزدیکی نقطه «High» کندل بسته میشود، اسپایک پایین یا صعودی نامیده میشود.
- وقتی کندل اسپایک به سمت بالا حرکت میکند، اما در نزدیکی نقطه «Low» کندل بسته میشود، اسپایک بالا یا نزولی نامیده میشود.
برای کسانی که با تکنیکهای ترسیم نمودار کندل استیک آشنا هستند، اسپایک پایین شبیه به دوجی چکش (Hammer Doji) یا سنجاقک (Dragonefly Doji) است و اسپایک بالا شبیه یک ستاره تیرانداز (Shooting Star) یا دوجی سنگ قبر (Gravestone Doji) است.

ویژگیهای Spike
از ویژگیهای الگوی اسپایک در تحلیل تکنیکال میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بالای اسپایک منتظر تثبیت نباشید. به عبارت دیگر قیمت بین دو طرف این الگو در نوسان نیست و یک زاویه تند تشکیل میدهد.
- اسپایک معمولا فرصتی برای سودهای کلان در اختیار معاملهگر میگذارد؛ چراکه ارتفاع آن میتواند تا ۱۰۰ پوینت یا بیشتر باشد.
- در بازههای زمانی محدودتر، جهشها حدود ۵ تا ۱۰ پیپ هستند و فرصتهای معاملاتی خوبی برای معاملهگران نوسانگیر ایجاد میکنند.
چرا اسپایک رخ میدهد؟
اسپایک نتیجه تغییر ناگهانی احساسات معاملهگران در بازار است که به دلیل ترس، طمع یا وحشت بیش از حد اتفاق میافتد. اخبار بازار دیدگاه معاملهگران را تحت تاثیر قرار میدهد و باعث افزایش ناگهانی ورود یا خروج چشمگیر سرمایه از بازار میشود. به محض افزایش ناگهانی تقاضا، قیمت تکان میخورد و چندین برابر بیشتر میشود؛ قبل از آنکه معاملهگران وحشتزده فرصتی برای فروختن سهام خود پیدا کنند و قیمت دارایی ریزش کند.
از طرف دیگر یکی دیگر از مواقعی که شاهد اسپایک در بازار هستیم، زمانی است که یک معاملهگر بزرگ با سرمایه کلان وارد بازار میشود. سرمایهای که این معاملهگر وارد بازار میکند، حجم بازار را به طرز قابل توجهی افزایش میدهد. در این شرایط معاملهگران عجله میکنند تا شکاف را پر کنند و قیمت را به سطح اولیه بازگردانند.

برای آشنایی بیشتر با الگوهای هارمونیک چیست و انواع آن کدام است؟ این مقاله را مطالعه نمایید.
مفهوم اسپایک در تحلیل تکنیکال
درک اینکه الگوی اسپایک تشکیلشده تصادفی است یا معنای خاصی دارد، کار دشواری است. برای درک شرایط فعلی بهتر باید به وضعیت گذشته روند نگاه کنید؛ با این حال میتوان اطلاعات خوبی از این جهشها به دست آورد.
گاهی اوقات میتوان فهمید اسپایک فعلی کندل معکوس کلیدی است یا خیر؛ چون میتوان شوکی که باعث آن شده را با تفسیر اخبار و رویدادها شناسایی کرد. اگر کندل اسپایک معکوس کلیدی باشد، باید منتظر بازگشت روند باشید. به علاوه محل بستهشدن کندل مهمترین بخش اسپایک در تحلیل تکنیکال است؛ چراکه احساسات روز بازار را کاملا شفاف در اختیارتان میگذارد.
گاهی اوقات اسپایک پایین نشان میدهد معاملهگران بازار وحشت کردهاند. چون حجم معاملات آنقدر زیاد و سرعت آنها بالاست که فرصت خوبی برای خریداران شکارچی فراهم میکند تا دارایی را با قیمتهای باورنکردنی خریداری کنند. در این شرایط فروشندگان بیجهت میفروشند و روز بعد قیمت روند صعودی خود را از سر خواهد گرفت.
کندل معکوس کلیدی چیست؟
کندل معکوس کلیدی (key reversal bar) کندل نوسانی هم نامیده میشود؛ البته همه کندلهای نوسانی اسپایک نیستند. کندل نوسانی آخرین و بالاترین سقف نسبت به تمام سقفهای قبلی یا آخرین و پایینترین کف نسبت به تمام کفهای قبلی است. فرق اسپایک و کندل نوسانی این است که اسپایک را میتوان در پایان روز بعد از بستهشدن آخرین کندل مشاهده کرد؛ اما تا وقتی که حداقل دو کندل دیگر بسته نشوند، نمیتوان در مورد نوسانی بودن یا نبودن آن صحبت کرد.

معامله با اسپایک در تحلیل تکنیکال
اکنون که با مفهوم اسپایک در تحلیل تکنیکال آشنا شدیم، ممکن است بپرسید چطور میتوانیم با این کندل ناگهانی معامله کنیم. در این بخش به این پرسش پاسخ میدهیم.
تحلیلگران فنی محدوده معاملاتی خاصی برای یک دارایی در نظر میگیرند. مثلا فرض کنید یک ارز طی ۱۲ ماه گذشته با قیمت بین ۴۵ تا ۶۰ دلار معامله شده است. به علاوه این تحلیلگران به روند قیمت دارایی در بلندمدت نگاه میکنند. فرض کنید قیمت دارایی از ۴۵ دلار حرکت کرده و به ۶۰ دلار نزدیک شده است.
در این سناریو، اگر قیمت دارایی به سرعت به زیر ۴۵ دلار یا بالای ۶۰ دلار برسد، ممکن است یک شاخص خرید یا فروش برای تحلیلگر فنی باشد.
حالا فرض کنید قیمت دارایی یکباره اسپایک ناگهانی تا قیمت ۳۰ دلار میزند. اگر الگوی معاملاتی به محدوده عادی بازگردد، این کندل اسپایک چیزی جز یک ناهنجاری قیمتی نبوده است. اما اگر بعد از اسپایک روند نزولی ادامهدار شود، میتواند نشان دهد اخبار مربوط به ارز موردنظر نظر سرمایهگذاران را در مورد آن تغییر داده است. تحلیلگر تکنیکال در چنین شرایطی اقدام به فروش دارایی میکند.
برای مطالعه بیشتر مقاله بررسی جامع الگوهای قیمتی در تحلیل تکنیکال را پیشنهاد میکنیم.
چگونه اسپایک را شناسایی کنیم؟
شاید تصور کنید شمایل اسپایک در تحلیل تکنیکال روی نمودار به راحتی قابل تشخیص است؛ اما گاهی اوقات شناسایی آن از حرکات نرمال قیمت چندان راحت نیست. برای تایید کندل اسپایک به این موارد دقت کنید:
- اسپایک معمولا بخشی از یک الگوی دیگر مثل الگوی سر و شانه، سقف دو قلو یا الگو کف دو قلو است.
- این الگو میتواند بعد از شکلگیری این الگوها ایجاد شود که البته مشکلی نیست. چون همه این الگوها پولبکهایی دارند که اجازه میدهند به موقع سود بیشتری دریافت کنید.
- شناسایی اسپایک روی نمودارهای خطی راحت است.
در نمودار کندل استیک، معمولا بالای اسپایک یک کندل بزرگ صعودی یا نزولی دیده میشود و بعد از بستهشدن کندل، پولبک اتفاق میافتد.
استراتژی معامله در الگوی اسپایک
قبل از شروع باید بدانید که ریسک معامله با الگوی اسپایک، درست مثل هر استراتژی دیگری که سود ملموس دارد، بالاست. در طول شکلگیری این الگو وضعیت بازار خیلی زود تغییر میکند و باید این قدرت را داشته باشید که تصمیمات برقآسا بگیرید. در این بخش میخواهیم یک استراتژی خوب برای معامله با اسپایک در تحلیل تکنیکال را بررسی کنیم.
انتخاب نقطه شروع برای سود بیشتر خیلی مهم است. به محض اینکه شکلگیری سمت دوم اسپایک آغاز شد، برای اسپایک نزولی معامله فروش و برای اسپایک صعودی معامله خرید باز کنید. نقاط خروج خیلی سریع باید تعیین شوند و اندازه لات را فورا تعیین کنید. تنها در صورتی وارد معامله شوید که تمام قوانین سیستم مدیریت ریسک را به سرعت و با دقت دنبال کرده باشید.
سریعترین راه برای پیشبینی ظاهر یک اسپایک، استفاده از الگوهای کندل استیک بازگشتی است. البته الگوی اسپایک بدون این الگوها هم تشکیل میشود، اما اگر بعد از اینها دیده شود، سیگنال آن قویتر است.
اگر زمانی متوجه اسپایک شدید که بخش زیادی از سمت دوم آن تشکیل شده است، نباید وارد معامله شوید. چون احتمال وقوع پولبک در جهت مخالف وجود دارد.
هر کندلی که در طول پولبک از دست میدهید، سود معامله را بهطور قابل توجهی کمتر میکند.

مطالعه واگرایی در تحلیل تکنیکال چیست را پیشنهاد میکنیم.
مدیریت ریسک در معاملات اسپایک
قبل از هرچیز باید بدانید که معامله با الگوی اسپایک ریسک بالایی دارد. برای آنکه از این معاملات دست پر خارج شوید، باید معاملهگر کاربلدی باشید و تا حد امکان احتیاط کنید. تعیین حد ضرر و حد سود از بایدهای جدا نشدنی معاملات اسپایک است.
در شرایطی که جهش قابلتوجهی در قیمت وجود دارد، میتوان روی نقطه open کندل معکوس معامله فروش باز کرد و حد ضرر را روی نقطه High گذاشت. بعد از مشخص کردن حد ضرر، حد سود هم در فاصله مشابهی قرار میگیرد. از سوی دیگر اگر جهش بازار به سمت پایین باشد، معاملهگر میتواند روی اولین کندل صعودی بعد از اسپایک معامله خرید را باز کند.
کلام آخر
اکنون بعد از مطالعه این مقاله میدانید دلیل حرکات ناگهانی قیمت در طول یک روند مشخص چیست و بعد از شکلگیری آنها چه اتفاقاتی در انتظار بازار است. این جهش ناگهانی رو به بالا یا پایین، اسپایک در تحلیل تکنیکال نام دارد. اتفاقی که از تغییر نامنظم قیمت معمولا بهدلیل ورود اطلاعات جدید به بازار رخ میدهد. اگر مقاله را خوانده باشید، میدانید در طول اسپایک قیمت روند فعلی را میشکند و در جهت مخالف حرکت میکند، سپس درست در نزدیکی محدوده قبلی بسته میشود.
تحلیلگران معتقدند این تغییر ناگهانی نتیجه تغییر احساسات معاملهگران در بازار است و ریشه اصلی آن برمیگردد به ترس یا طعم بسیار زیاد در بازار که خیلی زود به روال قبل باز میگردد.
امیدواریم بعد از خواندن این مقاله با زیروبم این مفهوم تحلیل تکنیکال آشنا شده باشید. اگر شما عزیزان اطلاعات بیشتری درمورد این مفهوم دارید، مشتاقانه منتظر شنیدن نظرات شما عزیزان هستیم.