الگوهای برگشتی (Reversal Patterns) یکی از ابزارهای تحلیل و پیشبینی حرکت قیمت برای تحلیلگران فنی یا همان تکنیکال است. این الگوها به وضوح به ما نشان میدهند چه زمانی روند کنونی به پایان رسیده و بازار تمایل دارد در جهت مخالف حرکت کند. از این رو رصد کردن این الگوهای نموداری به ما کمک میکند تصمیمات بهتری در مورد زمان خرید یا فروش یک ارز بگیریم. متداولترین الگوهای برگشتی عبارتاند از الگوی سر و شانه، سر و شانه معکوس، الگوی دره در روند صعودی، الگوی دره در روند نزولی، الگوی سقف دوقلو، الگوی کف دوقلو، الگوی سقف و کف سه قلو.
به طور کلی الگوهای برگشتی نسبت ریسک-پاداش فوقالعاده بالایی دارند که در این مقاله قصد داریم به نحوه شناسایی هریک از آنها بپردازیم. با ما همراه باشید.
فهرست عناوین مقاله:
تعریف الگوهای قیمتی
در همه بازارها، تجزیه و تحلیل فنی الگوهای قیمت اشکال و طرحهای عجیبی روی نمودار قیمت ایجاد میکند که شاید در نگاه اول برای کسانی که هیچ اطلاعاتی در مورد آن ندارند، عجیب به نظر برسد که چنین اشکالی میتوانند ارزشمند باشند و اطلاعاتی در مورد حرکت آینده قیمت ارز در اختیار تحلیلگر قرار دهند. اما واقعیت امر این است که این الگوها خصوصاً در طول دوره هایی که تعاملات خاصی بین نیروهای بازار رخ میدهد، بارها و بارها تکرار میشوند.
وقتی میبینیم الگوی قیمت در نمودار سهام شروع رفته رفته شکل میگیرد، میدانیم که حرکت سهام آرام آرام کند شده و تثبیت میشود، ما نیز در این شرایط باید سرعت خود را کاهش دهیم، یک قدم به عقب برداریم و سعی کنیم اتفاقاتی که در انتظار بازار هستند را ارزیابی کنیم. آنچه نمیدانیم این است که آیا قرار به شکست خطوط و حرکت در همان جهت قبلی است یا اینکه سهام میچرخد و جهت حرکت خود را تغییر میدهد.
الگوهای قیمت ابزارهایی بسیار ارزشمند در زرادخانه معاملات سهام معاملهگران هستند. شاید در قدمهای ابتدایی کمی طول بکشد تا با ظرافتهای زیر و ابهامات گاه و بیگاه ذاتی این الگوها آشنا شوید، اما به محض آنکه چم و خم کار دستتان آمد، به راحتی آب خوردن آینده ارز را پیشبینی میکنید.
خط روند در بازار بورس
خطوط روند یا ترندلاینها (Trendlines) خطوط صاف و مستقیمی هستند که حرکت قیمت سهم در بازار را ردیابی میکنند. روند صعودی با نقاط بیشینه و کمینه بالاتر و روند نزولی با نقاط بیشینه و کمینه پایینتر تعریف میشود. به این ترتیب برای نمایش سطوح حمایت، خطی زیر سطح قیمت و برای نمایش سطوح مقاومت، خطی بالای سطوح قیمت ترسیم میشود.
برای آنکه بتوانیم این خطوط را ترسیم کنیم، در نمودار سهام باید حداقل دو نقطه را درنظر بگیریم. البته هرچه نقاط بیشتری انتخاب کنیم، طبیعتاً اعتبار خط روند بیشتر خواهد بود. اما این مهم است که نقاط را از کدام بخشهای خط قیمت انتخاب میکنیم و با توجه به این انتخاب، ظاهر ترندلاینها تغییر میکند. هرچند نظرات در مورد اینکه کدام قسمت از نوار قیمت انتخاب شود متفاوت است، با این حال بدنه شمع اغلب نشاندهنده محل وقوع اکثر اقدامات قیمتی بوده و احتمالاً نقطه دقیقتری برای ترسیم خط روند خواهد بود.
تعریف الگوهای برگشتی
الگوی قیمتی که از تغییرات بزرگ در روند غالب بازار خبر میدهند، تحت عنوان الگوهای برگشتی، بازگشتی یا Reversal Patterns شناخته میشوند. این الگوها نشاندهنده دوره هایی در بازار هستند که روند گاوی (صعودی) یا خرسی (نزولی) تمام شده و با دریافت انرژی جدید از سوی دیگر، روند کنونی متوقف و سپس در جهت جدیدی حرکت میکند.
به عنوان مثال یک روند صعودی که مطابق تمایل گاوها رو به جلو حرکت میکند، میتواند متوقف شود و مدتی فشار گاوها و خرسها تحمل کند و در نهایت جای خود را به خرسها بدهد. این اتفاق تغییر روند به سمت مخالف را به دنبال خواهد داشت.
الگوهای برگشتی که در صدر بازار رخ میدهد، تحت عنوان الگوهای توزیع شناخته میشوند، جایی که خرید ابزارهای معاملاتی با اشتیاق بیشتری نسبت به فروش صورت میپذیرد. از سوی دیگر الگوهای برگشتی که در پایین بازار اتفاق میافتند، به عنوان الگوهای انباشت شناخته میشوند، جایی که ابزار معاملاتی بیشتر از آنکه خریداری شود، فروخته میشود. مشابه الگوهای ادامه دهنده (Continuation Patterns)، هرچه تشکیل الگو مدت زمان بیشتری طول بکشد و حرکت قیمت در الگو بزرگتر باشد، انتظار داریم حرکت قیمت پس از شکست بیشتر باشد.
انواع الگوهای برگشتی کداماند؟
گفتیم که هرگاه روند تغییرات قیمت پس از یک وقفه مسیر عکس را در پیش گیرد، الگوی قیمت به عنوان الگوی برگشتی شناخته میشود. نمونههایی از الگوهای برگشتی رایج عبارت اند از:
الگوی سر و شانه (Head and Shoulders)
الگوی سر و شانه یکی از الگوهای برگشتی فنی شامل سه قله متوالی است که اوج قله اول و سوم به یک اندازه است، اما قله میانی ارتفاع بیشتری دارد. این یعنی قیمت دارایی یک بار به اوج میرسد و پس از مدتی سقوط میکند (تشکیل اولین شانه)؛ پس از مدتی بازار مجدداً گاوی میشود و قیمت دارایی به اوج بالاتری میرسد، سپس مجدداً افت میکند (تشکیل سر). نهایتاً یک مرتبه دیگر بازار صعود میکند و سطح قیمت به شانه اول میرسد (تشکیل شانه دوم)
این الگو نشانگر آن است که بازار در اوج قرار دارد و چرخشی در جهت مخالف در انتظار آن است. به طور کلی هرگاه بازار روند صعودی داشته باشد، معاملهگران روی نمودار قیمت به دنبال الگوی سر و شانه خواهند بود.
با وصل کردن نقاط کمینه دو طرف سر را به یکدیگر، خط گردن به دست میآید. هرکجا که نمودار قیمت دارایی خط گردن را قطع کند، آن نقطه موقعیت مناسبی برای فروش خواهد بود.
طبق شکل، این الگو که در فارکس کاربرد دارد، سه قله دارد که قله وسطی بلندتر است و دو قله چپ و راست کوتاهتر هستند. این اوجها نشان دهنده صعود قیمت هستند و “سر” را نشان میدهند.
مقاله همه چیز درباره الگوی هارمونیک خفاش (Bat Pattern) را از دست ندهید.
الگوی سر و شانه معکوس (Reverse Head and Shoulders)
دیگر از انواع الگوهای برگشتی، الگوی سر و شانه معکوس است که دقیقاً عکس الگوی سر و شانه اصلی است. این الگو از سه دره پیاپی تشکیل میشود که عمق دره اول و سوم برابر بوده و دره میانی عمیقتر است. زمانی که چنین الگویی روی نمودار قیمت یک ارز مشاهده میشود، به این معنی است که یک روند نزولی در حال ظهور است. به طور کلی هرگاه بازار روند نزولی داشته باشد، معاملهگران روی نمودار قیمت به دنبال الگوی سر و شانه معکوس خواهند بود. با وصل کردن نقاط بیشینه دو طرف دره میانی را به یکدیگر، خط گردن به دست میآید. هر کجا که نمودار قیمت دارایی خط گردن را قطع کند، آن نقطه موقعیت مناسبی برای خرید خواهد بود.
یکی از الگوهای برگشتی است که سه دره دارد که دره وسط که روی نمودار head نام دارد عمیقتر است. این الگو نشان دهنده روندی نزولی است.
الگوهای برگشتی: الگوی سقف دو قلو (Double Top)
الگوی سقف دو قلو یک الگوی برگشتی تکنیکال نزولی و از قدرتمندترین الگوهای نموداری است. این الگو زمانی تشکیل میشود که قیمت دارایی دو بار به صورت پیاپی به اوج برسد و بین این دو اوج، افت جزئی داشته باشد. ظاهر این الگو به ما میگوید که قیمت دارایی در بازار دو مرتبه تلاش کرده سطح حمایت یا مقاومت را بشکند که با شکست مواجه شده است. هرگاه قیمت دارایی بین دو اوج، از سطح حمایت پایینتر برود، این الگو شکل میگیرد و بر روی نمودار شبیه حرف M به نظر میرسد. دابل تاپ نشاندهنده تغییر روند یک طبقه دارایی در بلندمدت یا میانمدت است.
شاید فکر کنید چه الگوی راحتی! بله، اگر قله ها به درستی شناسایی شوند، تحلیل آنها راحت است. اما اگر اشتباه شناسایی شوند، نتایج تفسیر اشتباه میتواند با ضررهای زیادی همراه باشد.
این الگو دارای دو قله است که نشان میدهد قیمت ارز دیجیتال دو بار به اوج رسیده است و در این میان قیمت افتی جزئی داشته است.
الگوی دو دره (Double Bottom)
الگوی دو دره یکی دیگر از الگوهای تجزیه و تحلیل فنی است که دقیقاً عکس الگوی سقف دو قلو است و زمانی شاهد آن هستیم که قیمت تلاش میکند از سطح حمایت عبور کند، اما با شکست مواجه میشود. تغییر روند و حرکت معکوس قیمت نسبت به عملکرد پیشین آن را هشدار میدهد. این الگو به ترتیب از یک افت قیمت، یک جهش جزئی، یک افت دیگر به اندازه افت اولیه و در نهایت یک جهش دیگر تشکیل میشود و عموماً در نمودارهای خطی، نمودارهای میلهای و نمودارهای کندل استیک یک نمودار رو به بالا به شکل حرف انگلیسی W قابل مشاهده است.
الگوی دابل باتم یکی از الگوهای قیمتی فوقالعاده جذاب است؛ زیرا سطحی را در بازار نشان میدهد که در آن طی مدت زمان نسبتاً کوتاهی میزان تقاضا نه یک بار، بلکه دو بار بیشتر از میزان عرضه شده است. این الگو همواره در پی روندهای نزولی رخ میدهد و از یک سیگنال صعودی بسیار قوی در بازار خبر میدهد.
این الگو دو دره دارد که نشان دهنده یک روند نزولی است. قیمت ارز دیجیتال دو بار افت کرده و در این میان یک افزایش جزئی نیز داشته است. این یکی از الگوهای برگشتی است که به کمک آن میتوانید به ریسک حداقل برسید.
الگوی دره یا کنج در روند صعودی – الگوی کنج افزایشی (Rising Wedge)
یکی دیگر از الگوهای برگشتی بسیار قابل اعتماد و محبوب در تحلیل تکنیکال، الگوی دره یا کنج در روند صعودی است. هرگاه در انتهای یک روند، خطوط صعودی حمایت (پایینی) و مقاومت (بالایی) همدیگر را قطع کنند و کنجی تشکیل دهند که شیب خط حمایت از مقاومت بیشتر باشد، یک «گوه صعودی» تشکیل میشود که در دنیای تحلیل تکنیکال به دره یا کنج در روند صعودی معروف است. دره صعودی به ما میگوید که یک روند خرسی (صعودی) در کمین بازار است.
الگوی دره یا کنج در روند نزولی – الگوی کنج کاهشی (Falling Wedge)
الگوی دره یا کنج در یک روند نزولی کلی به ما میگوید که روند حرکت نزولی رفته رفته درحال کند شدن است. در این الگو شیب خط حمایت از خط مقاومت کمتر و گوه تشکیل شده نزولی است. در چنین شرایطی چنانچه قیمتها روند صعودی را در پیش گیرند، بازار آماده انفجار و افزایش شدید قیمت دارایی خواهد بود.
الگوی برگشتی: الگوی سقف سه قلو (Triple Top)
الگوی سقف سه قلو یکی دیگر از انواع الگوهای برگشتی در تحلیل تکنیکال است. همانطور که از نام آن پیداست، این الگو سه قله هم سطح یا سه نقطه اوج قیمت تقریباً مشابه دارد که سطح زیر آنها معرف مقدار مقاومت آنهاست. این الگو بعد از یک روند صعودی اتفاق میافتد و چنانچه پس از قله سوم قیمت دارایی روند نزولی را در پیش بگیرد و به پایینترین حد خود برسد، به ما هشدار میدهد که از این نقطه به بعد احتمالاً قیمت دارایی دیگر افزایش نیافته و برعکس روند نزولی را در پیش خواهد گرفت. به محض سقوط قیمت، معامله گران درمییابند که دارایی مذکور پس از سه بار تلاش پیاپی برای افزایش قیمت، با شکست مواجه شده و به فروش آن روی میآورند.
الگوی کف سه قلو (Triple Bottom)
یکی دیگر از الگوهای برگشتی عصای دست تحلیلگران تکنیکال، الگوی کف سه قلو است. این الگو برخلاف واژه «کف» که در نام آن آمده، یک الگوی نموداری صعودی است که در بازار خرسی اتفاق میافتد و اساس آن سه سقوط هم سطح و نهایتاً صعود قیمت دارایی به بالاتر از خط مقاومت است. دقت کنید که این نمودار دقیقاً بعد از یک روند نزولی اتفاق میافتد و از جهش قیمت دارایی خبر میدهد. به هنگام شناسایی الگوی کف سه قلو، به فاصله نقاط کف از هم توجه کنید، این نقاط نباید خیلی به هم نزدیک باشند، همچنین حجم دارایی در سراسر الگو باید روند نزولی داشته باشد تا اثبات کند بازار خرسی رو به افول است.
الگوی برگشتی اسپایک (Spiked یا V-reversal)
الگوی برگشتی اسپایک یکی از مبهم ترین الگوهای برگشتی در تحلیل تکنیکال است که در آن جهت حرکت قیمتها به یکباره و بیخبر معکوس میشود. شاید فکر کنید لحظات اولیه بازگشت قیمت، برای خرید (اگر جهت حرکت صعودی باشد) یا فروش (اگر جهت حرکت نزولی باشد) زمان مناسبی است؛ اما حقیقت ماجرا این است که در این دوره عقلانی ترین تصمیم ممکن دور ماندن از بازار و صرفاً نظاره کردن حرکت قیمتها و عوامل مؤثر بر نوسان بازار است.
کلام آخر
الگوهای برگشتی نسبت به معاملات لحظهای یا الگوهای ادامه دهنده، کمتر متداول هستند، اما معمولاً قابل اطمینان تر بوده و نسبت ریسک-پاداش آنها بیشتر است؛ زیرا گاهی اوقات کوچکترین فرصتهای برگشت قیمت، میتوانند آغاز یک روند جدید باشند و چه چیزی بهتر از شناسایی روند جدید از همان نقطه ابتدایی؟ در این مقاله به بررسی الگوهای برگشتی و انواع رایج آنها پرداختیم. توجه کنید که شناسایی این الگوها به تجربه و دانش کافی در زمینه تحلیل نمودار قیمت نیاز دارد.
همچنین از آنجا که دنیای ارز پر از سورپرایزهای غیرمنتظره است، همواره به فکر موقعیتهایی که بازار مطابق تحلیل و انتظار شما پیش نمیرود، باشید. شما چه تجربههایی در این زمینه دارید؟ آیا تاکنون در معاملات خود از این الگوها استفاده کردهاید؟ خواهشمندیم نظرات و دانسته های خود را با ما و همراهانمان به اشتراک بگذارید.
منبع: the5ers