اندیکاتور MFI یا شاخص جریان نقدینگی یک اندیکاتور از گروه نوسانگرهاست که می‎تواند جریان ورود و خروج نقدینگی به بازار را به فرم یک شاخص به نمایش بگذارد؛ بنابراین برای درک بهتر اندیکاتور MFI بهتر است به اهمیت جریان ورود و خروج نقدینگی به بازار سرمایه پی ببریم تا درک بهتری از کاربرد این اندیکاتور به دست بیاوریم.

اگر بخواهیم جریان ورود و خروج نقدینگی به بازار را توضیح دهیم، باید بگوییم که هنگامی که حجم پول در بازار زیاد می‎شود، نشان دهنده قدرت بالای خرید خریداران است که در نتیجه آن، فروشندگان هم تمایل چندانی به فروش در قیمت پایین نخواهند داشت به همین دلیل فروشندگان از عرضه اجتناب می‎کنند تا قیمت‎ها افزایش پیدا کند. این افزایش قیمت تا آن‎جا ادامه پیدا می‎کند که قیمت‎ها به اندازه‎ای افزایش یابند که فروشندگان ترغیب به عرضه شوند. البته این مورد ممکن است به صورت وارونه هم اتفاق بیفتد و قیمت‎ها با کاهش رو به رو شوند.

در بازار بورس در ایران هم وقتی سهام یک شرکت از سوی فعالان بازار مورد توجه قرار می‎گیرد، حجم زیادی از پول وارد شرکت می‎شود و قیمت سهام آن شرکت افزایش پیدا می‎کند. به همین دلیل تشخیص ورود نقدینگی به سهام یکی از روش‎هایی است که معامله گران می‎توانند به کمک آن اقدام به خرید سهام کنند.
به دلیل اهمیت استفاده از اندیکاتور MFI برای نمایش جریان ورود و خروج نقدینگی، تصمیم گرفتیم تا در این مقاله درباره این اندیکاتور، بررسی سیگنال‎های آن و تحلیل فرمول‎های آن مطالبی را ارائه دهیم، پس با ما همراه باشید.

فهرست عناوین مقاله:

•  اندیکاتور MFI چیست؟
• کاربرد اندیکاتور MFI
• چگونگی محاسبه اندیکاتور MFI
• روش کار با اندیکاتور
• ترکیب اندیکاتور RSI و MFI

 اندیکاتور MFI چیست؟

اندیکاتور MFI یا شاخص جریان نقدینگی (Money Flow Index) ورود و خروج نقدینگی را به بازار نشان می‎دهد. نکته جالب درباره اندیکاتور MFI این است که این اندیکاتور به اندیکاتور RSI شباهت دارد و تنها تفاوت آن‎ها به چگونگی انجام محاسبات حجم در فرمول باز می‎گردد؛ به این شکل که در اندیکاتور RSI زمانی که اعداد به بالای مرز 70 می‎رسند، اشباع خرید رخ می‎دهد و زمانی که اندیکاتور به زیر مرز ۳۰  می‎رسد، اشباع فروش اتفاق می‌افتد ولی در اندیکاتور MFI به این صورت است که زمانی که اندیکاتور به بالای ۸۰ برسد، اشباع خرید و زمانی که به عدد ۲۰ یا زیر آن برسد، اشباع فروش به وجود می‎آید.

کاربرد اندیکاتور MFI

خط روند در اندیکاتور MFI: در اندیکاتور MFI می‎توانید از بعضی الگوهای قیمتی، برخی استراتژی‎ها و هم چنین ابزارهایی که در نمودار قیمت وجود دارد، استفاده کنید. در این اندیکاتور از خط روند هم می‎توان بهره برد و هنگامی که اندیکاتور MFI خط روند را می‎شکند، معامله گران بازار موفق به دریافت سیگنال‎های ورود و خروج از سهم می‎شوند. چگونگی ترسیم این خط روند نیز مانند روش ترسیم خط روند در نمودار قیمت است.

توجه به این نکته ضروری است که از این متد بیشتر به منظور تأیید سیگنال‎ها استفاده می‎شود و استفاده از آن به صورت هم زمان با سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال می‎تواند توانایی شما را در انتخاب ناحیه‎های ورود و خروج به سهم‎ها به شدت بالا ببرد.

واگرایی در اندیکاتور MFI: به جرأت می‎توان گفت که مهم‎ترین و اصلی‎ترین کاربرد اندیکاتور MFI در نمایش واگرایی‎ها است. این واگرایی‎ها درباره تغییر روند هم هشدار می‎دهند و پدیدار شدن واگرایی در روندها و نمودارها نشانگر احتمال تغییر در روند موجود یا تضعیف روند است.

در برخی مواقع برخلاف اینکه اندیکاتور MFI سیگنالی مبتنی بر خرید یا فروش صادر کند، قیمت سهام رشد چندانی ندارد یا شاهد کاهش قیمت آن نیستیم. به همین دلیل صرفاً با استفاده از اندیکاتور MFI نمی‎توان برای خرید یا فروش سهام اقدام کرد؛ این اندیکاتور هم نظیر دیگر اندیکاتورها فقط یک ابزار تحلیل تکنیکال است و بهتر است در کنار سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی به کار رود تا در نتیجه آن بتوان به یک سود بالا با ریسک پایین دست یافت.

چگونگی محاسبه اندیکاتور MFI

به طور کلی برای یادگیری انواع اندیکاتورها، دانستن فرمول محاسبه آن‎ها اهمیت چندانی ندارد اما بعضی از افراد مایل هستند تا به طور دقیق و کامل نحوه محاسبه اندیکاتورها را فرا بگیرند. همان طور که قبلاً به آن اشاره کردیم، اندیکاتور MFI به اندیکاتور RSI بسیار شبیه است و تفاوت این دو اندیکاتور در حجم معاملات است. بسیاری از تحلیل گران بر این باور  هستند که اندیکاتور MFI در واقع همان اندیکاتور RSI است. لازم به ذکر است که محاسبات اندیکاتور MFI بسیار راحت و آسان است.

چگونگی محاسبه اندیکاتور MFI به این صورت است که در مرحله اول قیمت بسته با بیشترین و کمترین قیمت جمع شده و عدد به دست آمده بر ۳ تقسیم می‌شود؛ به عددی که در این محاسبه به دست می‌آید، قیمت تایپیکالی گفته می‌شود.

قیمت تایپیکالی = 3/(بیشترین قیمت + کمترین قیمت + قیمت بسته)

در مرحله دوم، جریان نقدینگی  محاسبه می‎شود. لازم به ذکر است که این جریان به سه دسته جریان مثبت و جریان منفی و جریان خنثی تقسیم‌بندی می‌شود. در ادامه این مطلب هر یک از این جریان‏ها را به طور جداگانه مورد بررسی قرار می‌دهیم تا با مفهوم کلی آن‎ها بیشتر آشنا شوید.

جریان نقدینگی مثبت: زمانی که قیمت تایپیکالی یک سهم از قیمت روز گذشته همان سهم بالاتر رود، در این صورت جریان نقدینگی را مثبت می‌گویند.

 جریان نقدینگی منفی: زمانی که قیمت تایپیکالی یک سهم از قیمت روز گذشته همان سهم پایین‎تر رود و یا کمتر شود، در این صورت جریان نقدینگی را منفی می‎دانند.

جریان نقدینگی خنثی: زمانی که در قیمت تایپیکالی یک سهم نسبت به قیمت روز گذشته همان سهم هیچ گونه تغییری حاصل نشود، در این صورت به این وضعیت جریان نقدینگی خنثی می‎گویند.

جریان نقدینگی = قیمت تایپیکالی * حجم

در مرحله سوم نوبت به محاسبه  نسبت نقدینگی می‎رسد و این نسبت از تقسیم جریان نقدینگی مثبت بر منفی به دست می‎آید:

نسبت نقدینگی = جریان نقدینگی منفی / جریان نقدینگی مثبت

با انجام محاسبات بالا، تمام داده‎های مورد نیاز برای محاسبه اندیکاتور MFI تکمیل شده است و به راحتی می‌توان شاخص جریان نقدینگی را محاسبه کنیم. البته لازم به ذکر است که تحلیل گران تکنیکال معمولاً نیازی به محاسبه اندیکاتور MFI ندارند و تنها به منظور آموزش و درک هرچه بهتر موضوع، نحوه محاسبه آن آموزش داده می‎شود.

((نسبت نقدینگی-1)/100) – MFI = 100

روش کار با اندیکاتور

همان طور که پیشتر هم اشاره کردیم، اندیکاتور MFI شباهت زیادی به اندیکاتور RSI دارد. به این صورت که اندیکاتور MFI هم مانند اندیکاتور RSI نوسانات خود را در محدوده 0 تا 100 برقرار می‎کند و اگر بخواهیم به سطوح پر اهمیت در این اندیکاتور بپردازیم، باید به سطوح 20 و 80 اشاره کنیم. در واقع ناحیه ۸۰ در این اندیکاتور، ناحیه اشباع ورود نقدینگی است و ناحیه زیر 20 ناحیه خروج نقدینگی محسوب می‎شود.

از سوی دیگر یکی از مواقع مناسب برای دریافت سیگنال از اندیکاتور MFI زمانی است که شاهد واگرایی در نمودار قیمت هستیم، واگرایی هم زمانی روی می‎دهد که روند معکوس نوسانگر نسبت به روند قیمت در نمودار را شاهد باشیم . علاوه بر این، اندیکاتور MFI با رسیدن به ناحیه‌های اشباع خرید و اشباع فروش، سیگنال‎های واضحی می‎فرستد که در ادامه به آن‎ها اشاره می‎کنیم:

سیگنال فروش اندیکاتور  MFI

هنگامی که شاخص نمودار MFI رشد خود را آغاز کند از سطح ۸۰ وارد ناحیه اشباع ورود نقدینگی می‎شود؛ در این حالت مشخص می‎شود که جریان نقدی پول وارد بازار شده است.

با گذشت زمان، قیمت‌ها افزایش پیدا می‎کنند و در نتیجه عرضه‌کنندگان انگیزه بیشتری پیدا می‎کنند و پس از مدت زمانی، افزایش فروش و خروج نقدینگی از بازار حاصل می‎شود. در این میان، یک تحلیلگر باید با نشانه‌های فروش آشنا باشد.  زمانی این نشانه‎ها بیشتر می‌شوند که نمودار MFI از ناحیه اشباع ورود نقدینگی خارج شود. در این صورت این نمودار از بالا به پایین سطح ۸۰ را می‎شکند. این موضوع نشان می‌دهد که با توجه به خروج نقدینگی به احتمال زیاد قیمت سهم ریزش خواهد داشت.

هم چنین یکی از مهم‎ترین موارد در اندیکاتور MFI، واگرایی است. فرآیند واگرایی زمانی اتفاق می‎افتد که حرکت نوسانگر اندیکاتور و روند قیمت در خلاف جهت یکدیگر باشد. به عنوان مثال، فرض کنید شما یک ارز دیجیتال را به قیمت 15 دلار خریداری کرده‎اید، پس از مدتی با مراجعه به نمودار قیمت در می‎یابید که قیمت این ارز دیجیتال رو به کاهش گذاشته است، ولی نوسانگر اندیکاتور با خط‎های روند، در حال افزایش است، در این صورت می‎توانیم بگوییم که واگرایی در حال انجام است و می‎توان آن را به کمک اندیکاتور MFI تشخیص داد.

 سیگنال خرید اندیکاتور  MFI

به طور کلی فروش مداوم به همراه خروج نقدینگی از بازار موجب کاهش قیمت سهم‌ها می‌شود و در نتیجه آن، با توجه به افزایش ارزش و افت قیمت‌ها، باز هم در بین سرمایه‌داران شاهد ایجاد انگیزه برای خرید خواهیم بود و با گذشت زمان ورود نقدینگی به بازار را شاهد خواهیم بود. همین موضوع سبب می‌شود که نمودار MFI حرکت خود را آغاز کند و از ناحیه خروج نقدینگی به حالت عادی خود برگردد. ولی برای اینکه متوجه شوید که چه زمانی سیگنال خرید ارسال می‎شود، باید به این موضوع دقت کنید که هر زمان که سطح ۲۰ به دلیل خط MFI از پایین به بالا شکسته شود، در واقع سیگنال خرید ایجاد شده است و بهترین فرصت است که از موقعیت استفاده کنید و خرید خود را انجام دهید.

به عبارت دیگر، سیگنال خرید در ناحیه اشباع فروش برای شما ارسال می‎شود. معمولاً در این ناحیه ما شاهد عددی زیر 20 برای اندیکاتور MFI خواهیم بود که پس از مراجعه به نمودار قیمت ریزش آن را خواهیم دید. در این حالت فشار فروش از سوی معامله گران افزایش پیدا می‎کند و در نهایت با تضعیف این روند، بازار رشد می‎کند.

شناخت واگرایی و همگرایی در  MFI

این امکان که می‎توان ضعف در روند را بررسی کرد، یکی از ویژگی‌های مطرح و مثبت اندیکاتور MFI محسوب می‎شود. توجه داشته باشید که این اندیکاتور دقت بسیار بالایی در تشخیص واگرایی‌ها در کف و حتی در قله‌ها دارد. همان طور که قبلاً هم به آن اشاره کردیم، بررسی واگرایی در اندیکاتورها اهمیت بسیار زیادی دارد و به همین دلیل روند MFI در زمینه تشخیص قدرت می‌تواند کمک زیادی کند.

اندیکاتور MFI تا چه اندازه قابل اطمینان است؟

در بازارهای مالی ابزارها و متدهای بسیار زیادی وجود دارند که می‎توانند راه را برای شما هموار کنند. از سویی همه ما بر این موضوع اشراف داریم که کلیه بازارهای مالی علاوه بر کسب سود، ریسک‎هایی هم دارند و در حقیقت با علم این موضوع به بازارهای سرمایه ورود می‎کنیم. همان طور که گفتیم، بهتر است برای بررسی سیگنال خرید و فروش یک سهم از چندین تحلیل استفاده کنیم تا درصد موفقیت ما بیشتر شده و ریسک سرمایه گذاری کاهش یابد. ولی به طور کلی به این نکته توجه داشته باشید که هیچ کدام از این تحلیل‎ها در بازار سرمایه به صورت صد در صد قابل اطمینان نیستند.

درباره استفاده از اندیکاتور MFI‌ هم همین موضوع صادق است. این اندیکاتور صرفاً به شما کمک می‎کند تا برای اتخاذ تصمیمات مالی، از استراتژی‎های بهتری بهره مند شوید. به طور قطع به یقین، کسانی که در زمینه بازارهای مالی و تحلیل آن‏ها علم و آگاهی بیشتری دارند، بسیار موفق‎تر از کسانی عمل می‎کنند که فقط با استفاده از شانس و بدون هیچ علمی وارد این بازار می‌شوند بنابراین شما پیش از سرمایه گذاری در بازارهای مختلفی از جمله بازار بورس، بازار ارز دیجیتال و … بهتر است پیش از هر چیزی به دنبال آموزش و یادگیری در این زمینه باشید.

ترکیب اندیکاتور RSI و MFI

زمانی که این دو اندیکاتور با یکدیگر ترکیب شوند، سیگنال‌های بسیار قدرتمند، مشاهده خواهد شد. اگرچه هر یک از اندیکاتورها به تنهایی اطلاعات خوبی را در اختیار تحلیلگر قرار می‌دهند. اگر می‌خواهید به یک نتیجه قطعی و مشخص برسید، بهتر است RSI و MFI را با یکدیگر ترکیب کنید.

• نقطه قوت این دو اندیکاتور این است که هر دو، نوسانات قیمتی را در بازه صفر تا صد مورد بررسی قرار می‌دهند.بنابراین همانطور که در اندیکاتور RSI نقاط ۲۰ و ۸۰ دارای اهمیت هستند، در اندیکاتور MFI نیز دقیقا به همین صورت است.
• اندیکاتور MFI به شکل دقیق نشان می‌دهد که چه مقدار سرمایه وارد بازار شده و بعد از انجام معاملات، چه مقدار سرمایه خارج شده است. با تحلیل این دو اندیکاتور، قیمت بسته شدن، قیمت بالایی و قیمت پایینی به دست می‌آید. مجموع قیمت‌ها باید تقسیم بر سه شود تا سه نوع سیگنال نقدینگی مثبت، نقدینگی منفی و نقدینگی خنثی مشاهده شود.
• در هر دو اندیکاتور زمانی که نمودار از سطح ۸۰ عبور کند، می‌توان نقاط اشباع خرید یا نقاط ورود به معامله را مشاهده کرد.
• همچنین در هر دو اندیکاتور زمانی که خط روند از سطح ۲۰ عبور کند، نقاط اشباع فروش یا خروج از معامله مشخص می‌شود.
• اگر هر دو اندیکاتور در مسیر صعودی قرار گرفتند، یعنی سیگنال خرید ایجاد شده است و اگر هر دو اندیکاتور در مسیر نزولی قرار گرفتند، شما سیگنال فروش را دریافت خواهید کرد.
• همچنین هر دو اندیکاتور شکست خطوط حمایت و مقاومت را نشان می‌دهند. اندیکاتور MFI قبل از ایجاد واگرایی، روند را پیش بینی می‌کند و از از دست رفتن سرمایه شخص جلوگیری خواهد کرد.

سخن پایانی

اندیکاتور MFI  یا همان شاخص جریان نقدینگی را می‎توان یک شاخص نسبتاً منحصر به فرد دانست که حرکت و حجم را با فرمول RSI ترکیب می‎کند.

معمولاً وقتی روند و تمایل بازار رو به صعود باشد، حرکت RSI به بیش از 50 و زمانی که رو به نزول باشد، به زیر 50 حرکت خواهد کرد.

حتی اگر اندیکاتور MFI  را به عنوان یک RSI با وزن در نظر بگیرید هم استفاده از خط میانی برای تعیین یک روند صعودی یا نزولی به کاربرد زیادی نخواهد داشت.

با این وجود اندیکاتور MFI  به منظور تشخیص روند بازار یا شناسایی بازگشت‎های احتمالی قیمت و حتی برای تشخیص واگرایی در بازار کاربرد دارد.